Modyfikacja warstwy wierzchniej części roboczych narzędzi *

STRESZCZENIE: Przedstawiono wybrane nowoczesne materiały, z których produkuje się narzędzia do obróbki wiórowej i plastycznej na zimno. Omówiono zalety stosowania opracowanej sekwencyjnej metody obróbki nagniataniem i azotowaniem, umożliwiającej poprawę jakości warstwy wierzchniej narzędzi, zwłaszcza przeznaczonych do obróbki plastycznej na zimno. Zaprezentowano w skrócie tendencje w rozwoju powłok i przykładowe wyniki badań dotyczących nanoszenia powłok PVD na części robocze narzędzi.

SŁOWA KLUCZOWE: materiały narzędziowe, nagniatanie, azotowanie, obróbka wiórowa, powłoki PVD

ABSTRACT: A selection of the up to date tool materials used for cutting and for cold forming tools are presented. Discussed are advantages of application of the tools with working faces suitably modified in the process of consequent burnishing and nitride case hardening, to have the quality of the surface layer of tools, and in particular those intended for cold forming operations improved. Also, briefly discussed are current trends in development of the PVD coatings and results of exemplary tests performed on PVD coats applied on working faces of the tools are presented.

KEYWORDS: tool materials, burnishing, nitriding, machining, PVD-coatings

BIBLIOGRAFIA / BIBLIOGRAPHY:

• Materiały informacyjne firm Erasteel, Uddeholm, Böhler, Crucible, 2011÷2015.
• Taflin L. “ASP steels – now produced by the newly developed Dvalin process – from ERASTEEL help users manufacture efficient, long lasting, precision machine tools”. Gear Solutions. (January 2006): pp. 32÷35.
• Dobrzański L.A. „Materiały inżynierskie i projektowanie materiałowe. Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo”. Warszawa: WNT, 2006.
• Legutko S. „Materiały narzędziowe w obróbce skrawaniem”. Mechanik. Nr 12 (2004): s. 835÷841.
• Byrne G., Dornfeld D., Denkena B. “Advancing Cutting Technology”. Ann. CIRP. Vol. 52, 2 (2003): pp. 483÷507.
• Destefani J. “Cutting Tools 101: Materials. Part 1”. Manuf.Eng. (September 2002): pp. 57–58, 60÷66, 68–69.
• Filipp M. “Diamant und CBN machen Späne“. Schweiz.Masch. Vol. 108, No. 6 (2007): D53–D54, D56, D58–D59.
• Riedel R. “Handbook of Ceramic Hard Materials Vol 2.”. WILEYVCH Verlag GmbH Weinheim, 2000.
• Kennedy B. “Apply Directly to Workpiece”. Cutt.Tool Eng. (June 2007): pp. 32, 34÷38, 40.
• Weinert K., Hagedorn M., Kötter D. „Produktiver und flexibler mit neuen Schneidstoffen”. Werkst.u.Betr. Vol. 135, No. 7–8 (2002): pp. 25–26, 31–32.
• Toboła D. „Analiza wpływu nagniatania ślizgowego kompozytem diamentowym i azotowania na wybrane właściwości stali narzędziowych Vanadis 6 i X153CrMoV12 (NC11LV)”. Rozprawa doktorska. Kraków: AGH, 2015.
• Toboła D., Rusek P., Polowski W., Czechowski K. „Możliwość poprawy efektów azotowania stali narzędziowej Vanadis 6 poprzez nagniatanie ślizgowe”. Mechanik. Nr 8–9 (2012): s. 700÷703.
• Brostow W., Czechowski K., Polowski W., Rusek P., Toboła D., Wronska I. „Slide diamond burnishing of tool steels with adhesive coatings and diffusion layers”. Materials Research Innovations. Vol. 17, No. 4 (2013): pp. 269÷277.
• Jaworska L. Szutkowska M., Morgiel J., Stobierski L., Lis J. “Ti₃SiC₂ as a bonding phase in diamond composites”. Journal of Materials Science Letters. No. 20 (2001): pp. 1783÷1786.
• Materiały informacyjne firmy Oerlikon-Balzers, 2010÷2015; www.oerlikonbalzerscoating.com.
• Czechowski K., Pofelska-Filip I., Królicka B., Szlosek P., Smuk B., Wszołek J., Kurleto A., Kasina J. “Effect of nitride nano-scale multilayer coatings on functional properties of composite ceramic cutting inserts”. Bulletin of the Polish Academy of Sciences. No. 53, Iss. 4 (2005): pp. 425÷431.
• Czechowski K., Wronska I. „Powłoki nanostrukturalne na narzędzia skrawające”. Mechanik. Nr 12 (2011): s. 964÷967.

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2015.11.523