Szacowanie niepewności pomiarów współrzędnościowych metodą analizy wrażliwości – podstawy teoretyczne *

STRESZCZENIE: Na przykładzie pomiaru promienia okręgu i promienia łuku okręgu przedstawiono podstawy teoretyczne nowej metody szacowania niepewności pomiarów współrzędnościowych. Jako informację wejściową wykorzystuje się w tej metodzie wzór na błąd graniczny dopuszczalny pomiaru długości i wyniki wzorcowania maszyny.

SŁOWA KLUCZOWE: niepewność pomiaru, analiza wrażliwości, pomiary współrzędnościowe

ABSTRACT: Theoretical background of new method for uncertainty evaluation was presented on the examples of measurement of circle and arc radius. The method uses the formula for CMM maximum permissible error of length measurement and the reverification test results as the input data.

KEYWORDS: measurement uncertainty, sensitivity analysis, coordinate measurement

BIBLIOGRAFIA / BIBLIOGRAPHY:

• Płowucha W., Werner T., Savio E., Blunt L., Jakubiec W. “A new didactic approach to statistical analysis of measurement data for the evaluation of measurement uncertainty – SAM-EMU”. Measurement. 45 (2012): s. 2359–2367.
• ISO/TS 15530-1:2013 – Geometrical product specifications (GPS). Coordinate measuring machines (CMM): Technique for determining the uncertainty of measurement.
• PN-EN ISO 15530-3:2011 – Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Współrzędnościowe maszyny pomiarowe (CMM): Metoda wyznaczania niepewności pomiaru. Część 3: Zastosowanie przedmiotów wzorcowych i wzorców.
• Płowucha W., Jakubiec W. „Wyznaczanie niepewności pomiarów współrzędnościowych. Cz. 3: Zastosowanie przedmiotu wzorcowego”. Mechanik. 8–9 (2014) CD1, s. 113–121.
• ISO/TS 15530-4:2008 – Geometrical Product Specifications (GPS). Coordinate measuring machines (CMM): Technique for determining the uncertainty of measurement. Part 4: Evaluating task-specific measurement uncertainty using simulation.
• Wilhelm R.G., Hocken R., Schwenke H. “Task specific uncertainty in coordinate measurement”. CIRP Annals. 50, 2 (2001): s. 553–563.
• Phillips S.D. i in. “The estimation of measurement uncertainty of small circular features measured by coordinate measuring machines”. Precision Engineering (1998) 22:87-97.
• VDI/VDE 2617-11 – Accuracy of coordinate measuring machines. Characteristics and their checking. Determination of the uncertainty of measurement for coordinate measuring machines using uncertainty budgets.
• Jakubiec W. „Analityczne wyznaczanie niepewności pomiaru we współrzędnościowej technice pomiarowej”. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2007.
• Jakubiec W., Płowucha W. „Wyznaczanie niepewności pomiarów współrzędnościowych. Cz. 1: Podstawy teoretyczne”. Mechanik. 5–6 (2012): s. 452–455.
• Jakubiec W., Płowucha W. „Wyznaczanie niepewności pomiarów współrzędnościowych. Cz. 2: Oprogramowanie EMU”. Mechanik. 7 (2012): s. 580–582.
• Płowucha W. “Simplified algorithm of coordinate measurements uncertainty evaluation”. 11th International Symposium on Measurement and Quality Control. 11–13 września 2013, Kraków–Kielce.
• PN-EN ISO 14253-2 – Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Kontrola wyrobów i wyposażenia pomiarowego za pomocą pomiarów. Część 2: Wytyczne szacowania niepewności pomiarów w GPS, przy wzorcowaniu wyposażenia pomiarowego i sprawdzaniu wyrobów.
• PN-EN ISO 14405-1:2016-12 – Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Tolerowanie wymiarów. Część 1: Wymiary liniowe wewnętrzne lub zewnętrzne.
• Płowucha W. “Uncertainty of coordinate measurement of geometrical deviations”. The 15th CIRP Conference on Computer Aided Toleracing – CIRP CAT 2018. Procedia CIRP (2018). DOI:10.2016/j/procir.2018.04.071.

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.168

 

* Artykuł recenzowany