Zawartość miesięcznika nr 11/2018

STRESZCZENIE: Przedstawiono analizę numeryczną procesu wciskania wału w oprawę i sposób określania nośności wcisku w programie obliczeniowym FEMAP v.11.2, z zastosowaniem metody elementów skończonych (MES). Porównano wyniki analizy i obliczeń (uzyskane na podstawie analogii Lamego) i zweryfikowano doświadczalnie z wykorzystaniem systemu pomiarowego MTS.

SŁOWA KLUCZOWE: połączenia wciskowe, MES, badania nośności

ABSTRACT: The analysis of interference-fit joints process and theirs strength, by finite element method (FEM) in FEMAP v. 11.2 numerical system is presented. The results of the analysis are compared with the numerical results obtained with the Lame calculations. All results were also verified experimentally with the MTS measurement system.

KEYWORDS: interference-fit joints, numerical methods, strength test

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.185

STRESZCZENIE: Przedstawiono wizję metrologii długości i kąta w czwartej rewolucji przemysłowej, określanej jako Przemysł 4.0. Omówiono problemy i uwarunkowania z tym związane w kontekście możliwości przyrządów pomiarowych i człowieka. Zaprezentowano pojęcie skali i jej podział na różne zakresy, tzn. makro, mikro i mezo. Opisano, na czym polega digitalizacja i jakie spełnia zadania w każdym z tych obszarów.

SŁOWA KLUCZOWE: digitalizacja, skala, Przemysł 4.0

ABSTRACT: In the paper a concept of length and angle metrology in fourth industrial revolution known as Industry 4.0 was presented. Problems and conditions as well as limitations connected with measurement possibilities from devices and man point of view were shown. Scale as metrology term with its division to different ranges, i.e. macro, micro and meso were described. For each of these areas digitization and its tasks were presented.

KEYWORDS: digitization, scale, Industry 4.0

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.166

STRESZCZENIE: Przedstawiono metodykę poprawy dokładności dopasowania współpracujących powierzchni swobodnego kształtu. Polega ona na wprowadzeniu poprawek do programu obróbkowego, a następnie na przeprowadzeniu obróbki korygującej jednej z powierzchni. Podstawą do wyznaczenia poprawek jest model CAD szczeliny.

SŁOWA KLUCZOWE: dokładność dopasowania, powierzchnie swobodnego kształtu, model CAD szczeliny, obróbka korygująca

ABSTRACT: The methodology for improving the accuracy of fitting the cooperating surfaces of the freeform is presented. It involves introducing corrections to the machining program and then performing the correcting machining of one of the surfaces. The basis for determining the corrections is the CAD model of the gap.

KEYWORDS: accuracy of fitting, freeform surfaces, CAD model of the gap, correcting machining

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.167

STRESZCZENIE: Na przykładzie pomiaru promienia okręgu i promienia łuku okręgu przedstawiono podstawy teoretyczne nowej metody szacowania niepewności pomiarów współrzędnościowych. Jako informację wejściową wykorzystuje się w tej metodzie wzór na błąd graniczny dopuszczalny pomiaru długości i wyniki wzorcowania maszyny.

SŁOWA KLUCZOWE: niepewność pomiaru, analiza wrażliwości, pomiary współrzędnościowe

ABSTRACT: Theoretical background of new method for uncertainty evaluation was presented on the examples of measurement of circle and arc radius. The method uses the formula for CMM maximum permissible error of length measurement and the reverification test results as the input data.

KEYWORDS: measurement uncertainty, sensitivity analysis, coordinate measurement

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.168

STRESZCZENIE: Współczesna technika pozwala na projektowanie i wykonanie elementów maszyn o tak skomplikowanej geometrii, że ich weryfikacja z wykorzystaniem współrzędnościowych maszyn pomiarowych jest trudna lub wręcz niewykonalna. Zaprezentowano możliwość zastosowania replik fragmentów geometrii wyrobu do kontroli cech geometrycznych z wykorzystaniem pomiarów stykowych na maszynie współrzędnościowej.

SŁOWA KLUCZOWE: pomiary współrzędnościowe, repliki cech geometrycznych

ABSTRACT: Modern technology allows to design and manufacture machine elements with complex geometry that makes it difficult or even impossible to use coordinate measuring machines for verification of them. The article presents the possibility of using replicas of product geometry to control geometric features using contact measurements on a coordinate machine.

KEYWORDS: coordinate masurements, replicas of geometric features

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.169

ABSTRACT: The paper concerns the analysis of accuracy of two methods of probe radius correction which are based on Bézier curves. Those methods can be applied in the case of measurements of free-form surfaces. The analysis of accuracy of selected methods was done in relation to reference corrected measured points.

KEYWORDS: coordinate measuring technique, free-form surface, probe radius correction

STRESZCZENIE: Artykuł prezentuje analizę dokładności dwóch metod korekcji promieniowej, które bazują na krzywych Béziera. Metody te mogą być stosowane do pomiaru powierzchni swobodnych. Analiza dokładności wybranych metod została przeprowadzona w odniesieniu do wzorcowych skorygowanych punktów pomiarowych.

SŁOWA KLUCZOWE: współrzędnościowa technika pomiarowa, powierzchnia swobodna, korekcja promieniowa

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.170

STRESZCZENIE: Przedmiotem artykułu jest przedstawienie nowych, geometrycznych metod wielkoskalowych w opisie topografii powierzchni. Istotnym zagadnieniem w inżynierii powierzchni jest znalezienie zależności funkcyjnych między procesem wytwarzania a uzyskaną topografią lub między topografią a zjawiskami występującymi w trakcie jej oddziaływania z otoczeniem (np. tarciem, wytrzymałością zmęczeniową czy refleksyjnością). Właściwości geometryczne chropowatych powierzchni zmieniają się wraz ze skalą obserwacji, wynikającą z pomiaru lub obliczeń. Skoncentrowano się na dwóch nowych metodach analizujących nachylenie i krzywiznę. Krzywizna jest przedstawiana jako tensor, którego komponenty opisują maksymalną i minimalną krzywiznę, w tym ich wartości i kierunki. Nachylenie jest rozumiane jako orientacja w przestrzeni wektora normalnego do powierzchni. Przedstawiono przykładowe korelacje między nachyleniem i krzywizną a parametrami opisującymi ich oddziaływanie z otoczeniem i proces wytwarzania, wskazując na ich duży potencjał w rozwoju wieloskalowego opisu topografii powierzchni.

SŁOWA KLUCZOWE: metrologia powierzchni, metody wieloskalowe, krzywizna, nachylenie, korelacje

ABSTRACT: The aim of this paper is to demonstrate the use of novel geometric multiscale methods in the characterization of surface topographies with a view to establishing functional relations between formation processes and resulted topography or between topography and its performance during interaction with the environment (e.g. friction, fatigue or gloss reflectance). Geometric properties of rough surfaces change with the scale of observation, i.e., measurement or calculation. In this paper, I focus on two novel method, which analyse slope and curvature in multiple scales. The digital nature of measured surfaces is recognized and is not smoothed to fit a continuous function to the measured heights. Curvature is represented as a second order tensor, which components describe maximal and minimal curvatures and their directions. In order to describe curvature distributions for analyzed regions, statistical parameters, such as: mean and standard deviation, are used. Those measures are utilized to find correlations between them and certain formation or performance parameters. The other method described here bases on slope. In this work, two calculation techniques are presented using orientation normal vectors estimated through covariance matrix method or cross product. As a result of further processing, 3D distributions of direction cosines are obtained, based on which multivariate statistical parameters are calculated (incl. measures of dispersion and higher statistical moments). This paper also presents the sample strong correlations between slope or curvature, for actual measured textures, and manufacturing or performance parameters. This indicates a great potential of those two methods in the development of multiscale characterization of surface topographies.

KEYWORDS: surface metrology, multiscale methods, curvature, slope, correlations

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.171

STRESZCZENIE: Przedstawiono układ pomiaru i kompensacji odchyłki walcowości szlifowanych przedmiotów o małej sztywności. Opracowano własny program generujący tor ruchu ściernicy – na podstawie modelu uwzględniającego odkształcenie sprężyste wałka oraz podzespołów szlifierki sterowanej numerycznie – w zależności od siły szlifowania.

SŁOWA KLUCZOWE: szlifowanie osiowe, szlifowanie wałków, odchyłka walcowości, pomiar walcowości

ABSTRACT: This paper presents a system of measurement and compensation of cylindricity error in low-stiffness shafts grinding. A programme, that generates the path of a grinding wheel taking into account the elastic deformation of the shaft and grinding machine on the basis of the grinding force measurement was developed

KEYWORDS: traverse grinding, cylindrical grinding, cylindricity error, cylindricity measurement

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.172

STRESZCZENIE: Przedstawiono ocenę wpływu metody rekonstrukcji modelu struktury anatomicznej na dokładność odwzorowania jego geometrii. Na etapie digitalizacji geometrii zastosowano dwa systemy: ramię pomiarowe wyposażone w głowicę laserową oraz tomograf przemysłowy.

SŁOWA KLUCZOWE: inżynieria rekonstrukcyjna, struktura anatomiczna, tomografia komputerowa, głowica laserowa, dokładność

ABSTRACT: The article presents a study of impact a reconstruction method on accuracy of mapping the anatomical structure geometry. At the stage of digitalization process, two systems were used: a measuring arm equipped with a laser head and an industrial tomography.

KEYWORDS: reverse engineering, anatomical structure, computed tomography, laser head, accuracy

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.173

STRESZCZENIE: Przedstawiono nowe możliwości w zakresie dokładnych pomiarów odchyłki płaskości dzięki zastosowaniu interferometru TOPOS. Omówiono dotychczas stosowane sposoby pomiaru odchyłki płaskości pierścieni uszczelniających, a także zasadę pomiaru i budowę interferometru z wyposażeniem (ze stołem obrotowym) pozwalającym na istotne zwiększenie zakresu pomiarowego. Zaprezentowano przykładowe wyniki testów i pomiarów.

SŁOWA KLUCZOWE: odchyłka płaskości, interferometr, uszczelnienia mechaniczne

ABSTRACT: In the paper are presented new possibilities of accurate measurement of flatness deviation with use of TOPOS interferometer. Methods of measurements of flatness deviation of sealing rings which are used so far, were discussed. Paper presents principle of measurement and construction of interferometer with equipment (with rotary table) which allow to significantly extension of measuring range. Examples of results of tests and measurements were presented.

KEYWORDS: flatness deviation, interferometer, mechanical sealing

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.174

STRESZCZENIE: Po wielu latach intensywnej pracy międzynarodowi eksperci z ISO TC 39 opublikowali raport techniczny ISO TR 16907 “Machine tools – numerical compensation of geometric errors”. Dokument ten definiuje terminologię oraz przedstawia korzyści i ograniczenia dotyczące numerycznej kompensacji błędów obrabiarek i maszyn pomiarowych. Producenci i użytkownicy maszyn uzyskali więc ważne informacje na temat zastosowania kompensacji numerycznej. W kontekście zdefiniowanych w ISO TR 16907 typów kompensacji w tym artykule przedstawiono zasady doboru modeli błędów przestrzennego pozycjonowania dla trójosiowych obrabiarek skrawających. Omówiono też zasady redukcji tych modeli ze względu na zadania funkcjonalne stawiane obrabiarkom. Zaprezentowano tablicę modeli zredukowanych dla trójosiowych obrabiarek. Determinuje ona stopień szczegółowości modelu i programu badań doświadczalnych, jakie należy przeprowadzić w celu wyznaczenia przestrzennego rozkładu błędu pozycjonowania.

SŁOWA KLUCZOWE: numeryczna kompensacja, błąd przestrzennego pozycjonowania

ABSTRACT: After many years of intensive work, experts from ISO TC 39 have published the technical report ISO TR 16907 “Machine tools – numerical compensation of geometric errors”. This document defines the terminology, presents advantages and limitations of numerical compensation of machine tool and measuring machine. This gives machine manufacturers and users important information on the application of numerical compensation. In the context of the compensation types defined in ISO TR 16907, presented principles of selecting volumetric error models for three-axis machine tools. The principles of reducing these models due to the functional tasks of machine tools were also presented. The final result is a table of reduced models for three-axis machine tools. It determines the degree of the model and the experimental test program, which should be done to determine volumetric error.

KEYWORDS: numerical compensation, volumetric error

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.175

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono wpływ rozmieszczenia kieszeni smarowych na eliminację błędu kształtu w pomiarach struktury geometrycznej powierzchni. Analizowano powierzchnie cylindrów po gładzeniu płaskowierzchołkowym, z dodatkowo wygniatanymi kieszeniami olejowymi. Wynikiem pracy było określenie wpływu rozmieszczenia wgłębień smarowych na parametry struktury geometrycznej powierzchni (według normy ISO 25178) po usunięciu błędu kształtu z wykorzystaniem popularnych algorytmów (takich jak: dopasowanie cylindra za pomocą metody najmniejszych kwadratów, aproksymacja wielomianowa n-tego stopnia, filtr odporny na błędy regresji Gaussa) i/lub innych procedur (takich jak filtracja tylko części nośnej powierzchni lub cyfrowe wypełnienie wgłębień).

SŁOWA KLUCZOWE: struktura geometryczna powierzchni, powierzchnie cylindra, kieszenie smarowe, rozmieszczenie kieszeni olejowych

ABSTRACT: In this paper the influence of distribution of oil pockets on areal form removal in surface topography measurement was taken into consideration. Surface topography of plateau-honed cylinder liners with burnished oil pockets was analyzed. The effect of dimples distribution on surface topography parameters (from ISO 25178 standard) after form removal by commonly used algorithms (cylinder fitted by the least square method, polynomials of nth degree, robust Gaussian filter) and/or other procedures (plateau-part filtering method, digital extraction of valleys) was taken into account.

KEYWORDS: surface topography, cylinder liners, oil pockets, dimples distribution

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.176

STRESZCZENIE: Przeprowadzono badania wpływu błędu kwantyzacji na wartości parametrów stereometrii powierzchni. Wykonano pomiary struktury geometrycznej powierzchni z wykorzystaniem profilometru optycznego o rozdzielczości pionowej 0,01 nm. Przedmiotem badań było 20 powierzchni izotropowych i anizotropowych, jedno- i dwuprocesowych, losowych i okresowych. Rozdzielczość pionową zmieniano z zastosowaniem programu TalyMap. Przeanalizowano szczegółowo tendencje zmian parametrów stereometrii trzech powierzchni, wywołane błędami kwantyzacji. Wyodrębniono parametry najbardziej i najmniej wrażliwe na błędy.

SŁOWA KLUCZOWE: topografia powierzchni, rozdzielczość pionowa, błąd kwantyzacji

ABSTRACT: The effect of the quantization error on values of surface topography parameters was examined. Surface topography was measured using an optical profilometer of 0.01 nm vertical resolution. Twenty isotropic and anisotropic, one- and two-process, random and deterministic surfaces were objects of investigations. The vertical resolution was changed using TalyMap software. Tendencies of changes of three surfaces due to quantization errors were analyzed in details. Parameters of the highest and the smallest sensitivity on errors were selected.

KEYWORDS: surface topography, vertical resolution, quantization error

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.177

STRESZCZENIE: W artykule omówiono początkowe etapy inżynierii odwrotnej wybranej powierzchni swobodnej. Do pozyskania danych pomiarowych wykorzystano współrzędnościowe ramię pomiarowe MCA II, wyposażone w bezstykową głowicę pomiarową. Przeanalizowano wpływ wybranych poleceń i ustawień programów Focus Inspection oraz CATIA V5-6 w zakresie filtracji wyników pomiarów na jakość uzyskanych danych pomiarowych.

SŁOWA KLUCZOWE: współrzędnościowa technika pomiarowa, powierzchnia swobodna, digitalizacja, filtracja

ABSTRACT: The article concerns the early stages of the reverse engineering of the selected free-form surface. The process of acquisition of measurement data was carried out by using the MCA II coordinate measuring arm equipped with a non-contact measuring probe. The influence of the selected commands and settings of Focus Inspection and CATIA V5-6 software packages in the field of filtration of measurement results on the quality of obtained measurement data was analysed.

KEYWORDS: coordinate measuring technique, free-form surface, digitalization, filtration

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.178

STRESZCZENIE: Przedstawiono stanowisko i metodę pomiaru objętości półfabrykatu za pomocą czujnika laserowego. W analizowanym fragmencie procesu wytwarzania armatury wodnej półfabrykat w postaci mosiężnego pręta jest cięty na pile poprzecznej na wstępniaki o określonej masie. Ze względu na stosowaną bezwypływkową technologię kucia wymagana jest duża dokładność ucinanych wstępniaków, rozumiana jako względna tolerancja masy poniżej 0,1%. W takiej sytuacji istotny jest pomiar geometrii pręta, umożliwiający obliczenie jego objętości i ustawienie na tej podstawie miejsca cięcia. Naturalnym sposobem obliczania objętości brył obrotowych o skomplikowanych kształtach jest wyznaczenie w zadanych granicach wartości całki oznaczonej krzywej, opisującej zewnętrzną powierzchnię bryły obracającej się dookoła pewnej osi. Jednakże w przypadku brył obarczonych błędem geometrii ściany bocznej, który może się zmieniać w zależności od wysokości, ta funkcja może się zmieniać wraz z kątem obrotu tej bryły. W przypadku układów rzeczywistych, gdy wyniki pomiarów stanowią dyskretny ciąg liczb, naturalnym sposobem jest całkowanie numeryczne. Gdy poprawnie dobierze się dokładność pomiarową czujnika oraz podzieli całą bryłę na odpowiednio małe fragmenty, błąd wynikający z numerycznego rozwiązania zagadnienia jest pomijalny, a proces obliczeniowy – szybki, co pozwala na zastosowanie komputera przemysłowego klasy ekonomicznej. W artykule przedstawiono zastosowanie czujnika laserowego – przesuwanego wokół osi oraz wzdłuż pręta i służącego do pomiaru jego objętości – a także koncepcję kompletnego stanowiska pomiarowego.

SŁOWA KLUCZOWE: pomiar objętości, czujnik laserowy

ABSTRACT: The aim of the article is to present a method of measuring the volume of a blank using a laser sensor and a complete measuring stand. In the analyzed part of the manufacturing process of water fittings, the brass rod is cut on blanks of a given weight using CNC sawing machine. Due to the applied flashless forging technology, high cutting precision is required, understood as a relative mass tolerance of the blank of less than 0.1%. In this case, it becomes important to measure the geometry of the rod to calculate its volume – to correct the length of the blank. The natural way to calculate the volume of rotational solids with complex shapes is to determine the definite integral of the curve describing the outer surface of the solid. However, in the case of solids with geometrical errors this function may vary with the angle of rotation of the solid. In the case of real systems, in which the measurement results are a discrete sequence of numbers, it is natural to choose numerical integration. The paper presents the use of a laser sensor moved around the axis and along the rod to measure its volume and the concept of a complete measuring stand.

KEYWORDS: volume measurement, laser sensor

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.179

STRESZCZENIE: Nic na świecie nie trwa wiecznie. Niestety, to popularne stwierdzenie dotyczy także wszystkich maszyn, które wcześniej czy później mogą ulec zużyciu. Wiedzą o tym zarówno ich producenci, podkreślający potrzebę regularnej konserwacji, jak i użytkownicy, którzy poszukują sposobów, by maksymalnie wydłużyć żywotność parków maszynowych. W większości przypadków to właśnie kondycja maszyn warunkuje realizację planów produkcyjnych. Nieplanowany przestój produkcji może kosztować nawet 5 tys. euro za minutę, dlatego utrzymanie maszyn w pełnej gotowości nabiera we współczesnych fabrykach szczególnego znaczenia.

STRESZCZENIE: Przedstawiono podstawy wybranych technik przetwarzania obrazów opartych na przekształceniach Fouriera, Radona i Hougha, które są stosowane do szybkiej identyfikacji śladów obróbki na powierzchniach obrobionych ściernie. Pokazano przykład programu pozwalającego na identyfikację śladów obróbki.

SŁOWA KLUCZOWE: przetwarzanie obrazu, ślady obróbki, przekształcenie Hougha, filtry adaptacyjne

ABSTRACT: The principles of selected image processing techniques based on Fourier, Radon and Hough transformations are presented. The techniques can be used to quick identification of the machined marks on surfaces after abrasive machining. Example of software that allow the identification of machined marks is shown.

KEYWORDS: image processing, machined marks, Hough transform, adaptive filters

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.181

STRESZCZENIE: Przedstawiono zakres wymagań wobec powierzchni szlifowanych pod nakładanie warstw przeciwzużyciowych PVD w odniesieniu do stopów magnezu. Omówiono trudności z tym związane oraz doniesienia literaturowe. Opisano rozwiązania stosowane w przypadku szlifowania magnezu ściernicami konwencjonalnymi ze spoiwem ceramicznym z wykorzystaniem czyszczenia czynnej powierzchni ściernic w trakcie szlifowania. Ustalono parametry procesów obróbki oraz dokonano oceny struktury geometrycznej powierzchni, mierząc chropowatość w układzie 3D.

SŁOWA KLUCZOWE: stopy magnezu, szlifowanie, ściernice ceramiczne, struktura geometryczna powierzchni, czyszczenie czynnej powierzchni ściernicy

ABSTRACT: In the paper the range of requirements concerning grinded surface layers for deposition of protective PVD coatings on magnesium alloys has been presented. Also difficulties concerning the preparation of surface layer and literature review have been depicted. For solving of the problems concerning proper preparation of magnesium alloy surface layer the conventional grinding process using ceramic grinding wheels and the process of cleaning of CSGW during machining has been applied. The machining parameters has been determined and the surface geometrical structure has been assessed using optical profiling in 3D configuration.

KEYWORDS: magnesium alloys, grinding, ceramic grinding wheels, surface geometrical structure, cleaning of CSGW

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.182

STRESZCZENIE: Przedstawiono wyniki badań wpływu głębokości współbieżnego szlifowania powierzchni płaskich na chropowatość i nanotwardość warstwy wierzchniej stali C45 o strukturze ferrytyczno-perlitycznej i średniej wielkości ziarna 20 μm. Dla wszystkich wartości głębokości szlifowania uzyskano znaczny wzrost twardości warstwy wierzchniej przedmiotu obrabianego.

SŁOWA KLUCZOWE: szlifowanie, nanotwardość, stan warstwy wierzchniej, struktura ferrytyczno-perlityczna, umocnienie odkształceniowe

ABSTRACT: The paper presents the results of investigations on the effect of the depth of concurrent grinding of flat surfaces on the roughness and nano-hardness of the surface layer of C45 steel with a ferritic-pearlitic structure and average grain size of 20 μm. A significant increase in the hardness of the surface layer of the workpiece was obtained for all grinding depths.

KEYWORDS: grinding, nano-hardness, state of the surface layer, ferritic-pearlitic structure, deformation strengthening

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.183

STRESZCZENIE: Artykuł zawiera propozycję zastosowania obróbki ścierniwem luźnym w wibrujących pojemnikach do wygładzania powierzchni nanoszonych techniką ESD. W badaniach nanoszono warstwę elektrodą wolframową na podłożu stalowym. Następnie przeprowadzono obróbkę wibrościerną. Zbadano SGP przed obróbką wibracyjną i po niej. Ponadto zbadano skład chemiczny oraz grubość nanoszonych warstw.

SŁOWA KLUCZOWE: obróbka wibrościerna, wygładzanie powierzchni, nanoszenie warstw, ESD, mikrostruktura

ABSTRACT: The article presents the proposal of using abrasive treatment in vibrating containers for surface treatment applied with the Electro Spark Deposition technique. In tests on a carbon steel the layer was applied with a tungsten electrode. After the tungsten layers were applied, a vibro-abrasive treatment was carried out. Changes in the geometrical structure of the surface of the deposited layers before and after vibratory processing were investigated. In addition, the chemical composition and the thickness of the coatings were examined.

KEYWORDS: vibratory machining, surface smoothing, layer application, ESD, microstructure

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.184

STRESZCZENIE: Przedstawiono wyniki badań wpływu zużycia ostrza na moment skrawania oraz siłę bierną podczas frezowania stopu tytanu Ti6Al4V. Do badań wybrano płytki skrawające o różnym stopniu zużycia. Widoczny jest wpływ wartości zużycia na powierzchni przyłożenia oraz prędkości skrawania na wartość siły biernej i momentu skrawania.

SŁOWA KLUCZOWE: stop tytanu Ti6Al4V, zużycie, moment skrawania, siła bierna

ABSTRACT: The results of the survey on the influence of tool wear on the cutting torque and axial force in the milling of Ti6Al4V titanium alloy are presented. The tests were carried out by selecting cutting inserts with different degree of wear. The influence of the wear value on the flank surface and the cutting speed on the value of axial force and cutting torque is visible.

KEYWORDS: Ti6Al4V titanium alloy, tool wear, cutting torque, axial force

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.11.180

STRESZCZENIE: Zakończył się pierwszy etap rozbudowy fabryki FAMOT w Pleszewie. Inwestor, czyli koncern DMG MORI, przeznaczył na ten cel ponad 60 mln euro. Obecnie firma FAMOT jest jednym z największych i najnowocześniejszych producentów obrabiarek w Europie. Jak przewidują właściciele fabryki, do 2020 r. zdolności produkcyjne wzrosną do ponad 2000 tokarek i centrów frezarskich z serii CLX, CMX V i CMX U.

STRESZCZENIE: Wysoka temperatura w strefie skrawania sprzyja utlenianiu, które jest jednym z mechanizmów zużycia ostrza obok ścierania, adhezji i dyfuzji. Aby zbadać udział utleniania w zużyciu ostrza, trzeba zbudować komorę zapewniającą kontrolowaną atmosferę otaczającą ostrze.