Co Polacy myślą o robotach?

Na świecie średnio na 10 tys. pracowników przypada 151 robotów, podczas gdy w naszym kraju jest ich 71. Jednak temat sztucznej inteligencji i robotów jest tak popularny, że Polacy mają cały zestaw przekonań na ich temat, niekiedy zaskakujących – jak wynika z raportu „Co Polacy myślą o robotach?”, przygotowanego przez Centrum HumanTech Uniwersytetu SWPS i IDEAS NCBR.

 

 

Badanie stosunku Polek i Polaków wobec zjawiska robotyzacji z jesieni 2023 r. pokazuje, że maszyny wyposażone w sztuczną inteligencję budzą w nas skrajne odczucia. Podczas gdy 14% ankietowanych zadeklarowało, że prace nad rozwojem robotów należy prowadzić bez ograniczeń, to jednocześnie 3/4 badanych chciało, by rozwój robotyki był prowadzony ostrożnie i pod nadzorem.

Raport „Co Polacy myślą o robotach?” pojawił się w momencie, gdy Polska znajduje się u progu procesu robotyzacji. Na świecie średnio na 10 tys. pracowników przypada 151 robotów. W naszym kraju jest ich 71, ale w 2020 r. było ich zaledwie 42. Można więc przypuszczać, że znaczna część respondentów nie miała dotąd wielu okazji do interakcji z robotami, a ich postawy wobec inteligentnych maszyn są kształtowane głównie przez relacje medialne.

 

 

Autorom raportu zależało na tym, by psychologiczne aspekty relacji ludzi z robotami zestawić z wiedzą naukową praktyków. Raport jest wspólnym projektem Centrum HumanTech Uniwersytetu SWPS i IDEAS NCBR, ośrodka badawczo-rozwojowego działającego w obszarze sztucznej inteligencji.

W IDEAS NCBR koncentrujemy się na rozwijaniu maszyn autonomicznych zdolnych do skutecznej współpracy z ludźmi, wykorzystując kontakt fizyczny z człowiekiem jako kluczowy element interakcji. Współpraca z Centrum HumanTech Uniwersytetu SWPS łączy zaawansowane badania nad interakcjami człowiek–maszyna z praktycznym zastosowaniem sztucznej inteligencji – mówi dr inż. Krzysztof Walas, lider zespołu Robotyka Interakcji Fizycznej w IDEAS NCBR.

 

 

Centrum HumanTech Uniwersytetu SWPS wniosło do współpracy wymiar psychologiczny, co poszerza możliwości badań nad społecznym wpływem technologii. Naszym wspólnym celem było lepsze zrozumienie wpływu robotyzacji na społeczeństwo, by móc tworzyć narzędzia, które pozwolą dostosowywać technologię do ludzkich potrzeb – dodaje dr Konrad Maj, psycholog społeczny, kierownik Centrum Innowacji Społecznych i Technologicznych na Uniwersytecie SWPS.

W kontekście transformacji technologicznej sztuczna inteligencja i robotyzacja budzą zarówno niepewność, jak i ciekawość społeczeństwa. Postawy te są zróżnicowane i zależą od takich czynników, jak edukacja, doświadczenie zawodowe, wiek czy poziom zaawansowania technologicznego. Wyniki ankiet wskazują na otwartość na innowacje oparte na SI, dostrzeganie korzyści w nowych możliwościach zawodowych i poprawie efektywności pracy, ale jednocześnie na obawy związane z utratą miejsc pracy, nadmiernym uzależnieniem od technologii oraz naruszeniem prywatności.

 

 

Poznanie nastawienia Polaków do robotyki oraz zestawienie go z ogólnoświatowymi osiągnięciami w tej dziedzinie pozwoli na odpowiedzialny rozwój tej technologii w Polsce.

W Polsce narasta fascynacja robotyką, ale wciąż widoczna jest też ostrożność wobec jej rozwoju. Badania wykazują, że 72% kobiet i 64% mężczyzn popiera prace nad robotyką pod warunkiem ostrożnej jej implementacji i nadzoru nad nią. To świadczy o rosnącej świadomości społecznej i o potrzebie zachowania zdrowego dystansu wobec przemian technologicznych.

Mężczyźni wykazują większą niż kobiety skłonność do ryzyka i generalnie większe zainteresowanie nowymi technologiami, co może wpływać na różnice w podejściu do samych robotów.

 

 

Zaciekawienie i obawy dotyczące humanoidalnych robotów są zróżnicowane w zależności od wieku. Młodsze pokolenie obawia się ich bardziej, być może ze względu na wpływ dystopijnych scenariuszy z filmów i gier science fiction. Natomiast osoby starsze są coraz bardziej ciekawe i przychylne wobec nowinek technologicznych związanych z robotami.

Niezwykle interesujący jest temat seks-robotyki, który w Polsce praktycznie nie istnieje. 67% ankietowanych jest przeciwnych stosunkom seksualnym z robotem. Ten obszar robotyki coraz prężniej rozwija się jednak w Dolinie Krzemowej i niewykluczone, że kiedyś dotrze nad Wisłę.

 

 

Sporym zainteresowaniem cieszą się roboty edukacyjne, zwłaszcza w kontekście wsparcia dla dzieci. Jednak wśród Polek i Polaków silne są obawy o ich wpływ na relacje międzyludzkie, koszty oraz kwestie etyczne.

W zakresie opieki nad osobami starszymi 54% badanych byłoby skłonnych skorzystać z robotów do całodobowego monitoringu bliskich im osób. Warto zauważyć, że osoby powyżej 55. roku życia wykazują dużą otwartość na tę formę wsparcia, być może wynikającą z obaw przed samotnością.

Podsumowując, społeczeństwo polskie podchodzi do robotyki zarówno z fascynacją, jak i wieloma obawami. Płciowe, wiekowe oraz kulturowe różnice wpływają na to, jak odbieramy postęp technologiczny. Kluczowym wyzwaniem jest więc budowanie świadomości, edukacja oraz dialog społeczny, co będzie miało znaczący wpływ na korzystanie z technologii, minimalizując jednocześnie obawy społeczne. Raport można bezpłatnie pobrać ze strony IDEAS NCBR.

 

 

 

 

Źródło: IDEAS NCBR, SWPS