Zawartość miesięcznika nr 07/2016

STRESZCZENIE: Ciecze obróbkowe często są stosowane w procesie skrawania metali, aby zapewnić chłodzenie i smarowanie w strefie skrawania. W artykule omówiono metody badań wybranych właściwości emulsyjnych cieczy chłodząco-smarujących, a także sposób testowania korodującego działania tych cieczy oraz ich wpływu na opory skrawania i intensywność zużywania się ostrza. Zamieszczono przykładowe wyniki badań.

SŁOWA KLUCZOWE: emulsyjne ciecze chłodząco-smarujące, obróbka skrawaniem

ABSTRACT: Metalworking fluids are often used in metal machining for cooling and lubrication of the cutting zone. Test methods to evaluate some properties of emulsion coolants are discussed. Testing of the corrosive effects of cutting fluids is discussed in greater detail. In particular an investigation of the effect of cutting fluids on cutting forces and intensity of wear of the cutting edge is presented. Examples of test results are given.

KEYWORDS: emulsion coolants, machining

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.223

STRESZCZENIE: Artykuł jest podsumowaniem numerycznej optymalizacji łopaty śmigłowej w otoczeniu dyszy przyspieszającej (dyszy Korta). Przedstawione zagadnienia dotyczą wykorzystania metody CFD do analizy tego typu konstrukcji, a także zaawansowanych metod pre- i postprocessingu oraz optymalizacji numerycznej z użyciem algorytmów genetycznych. Celem badań było wyznaczenie parametrów geometrycznych łopaty śmigła otunelowanego w obecności kadłuba o zdefiniowanej geometrii, tak aby zmaksymalizować ciąg statyczny przy zadanych parametrach napędowych na wale silnika.

SŁOWA KLUCZOWE: analizy numeryczne, obliczenia CFD, optymalizacja, Ansys Fluent

ABSTRACT: This article presents a short summary of the performed numerical optimization of a blade of ducted propeller (Kort nozzle). Presented issues take into consideration applicability of CFD calculations for such devices, advanced pre/postprocessing methods and numerical optimization through genetic algorithms. The main goal of this research was to obtain the best set of geometry parameters of the blade in vicinity of an unmodifiable fuselage such, that the static thrust was maximized at the known parameters as checked on the engine shaft.

KEYWORDS: numerical analyses, CFD calculations, optimization, Ansys Fluent

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.224

STRESZCZENIE: Omówiono wpływ skrajnych krawędzi skrawających frezu globoidalnego na kształtowanie powierzchni zęba ślimacznicy przekładni ślimakowej globoidalnej. Wyprowadzono matematyczny opis tej powierzchni i z modelu matematycznego wyeksportowano ją do systemu CAD. Przedstawiony model zęba ślimacznicy uwzględnia wpływ skrajnych krawędzi skrawających frezu. Na powierzchni zęba ślimacznicy wskazano obszary powstające w wyniku kształtowania środkową częścią frezu oraz krawędziami skrajnymi.

SŁOWA KLUCZOWE: ślimacznica, przekładnia ślimakowa globoidalna

ABSTRACT: This paper presents the effect of the globoid hob extreme cutting edges on generation of the wormwheel tooth flank profile of globoid worm gear. Mathematical formula for the said flank surface was worked out. The surface drawn from the mathematical model was exported to CAD system. The model of the wormwheel tooth was presented with the effect of the extreme hob edges taken into consideration. The regions on the wormwheel flank as generated by the middle part of the of hob and by its extreme edges were identified respectively.

KEYWORDS: wormwheel, globoid worm gear

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.225

STRESZCZENIE: Przeprowadzono analizę numeryczną testu rozciągania próbki z kompozytu drewno-polimer (WPC) z uwzględnieniem jego heterogenicznych właściwości. Dane dotyczące orientacji włókien uzyskano z użyciem oprogramowania Autodesk Moldflow Insight 2013. Właściwości kompozytu zdefiniowano za pomocą oprogramowania Digimat 6.0.1, a obliczenia wytrzymałościowe wykonano w programie Ansys 15. Wyniki symulacji numerycznych porównano z eksperymentem.

SŁOWA KLUCZOWE: symulacje numeryczne, kompozyty WPC, Autodesk Moldflow, Digimat, modelowanie wieloskalowe

ABSTRACT: The paper presents numerical simulation of the tensile test to a wood-polymer composite (WPC) specimen with its heterogeneous properties considered. The data on fibers orientation were obtained by means of the Autodesk Moldflow Insight 2013 software to commercial code. Composite properties of the specimen were defined by means Digimat 6.0.1 software. Strength calculations were performed using the ANSYS 15 software. Results of numerical simulations and of the experiment were compared with each other.

KEYWORDS: numerical simulations, WPC composites, Autodesk Moldflow, Digimat, multi-scale analysis

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.226

STRESZCZENIE: Przedstawiono sposób modelowania globoidalnej linii śrubowej w systemie CATIA. Takie linie są niezbędne do zamodelowania ślimaka globoidalnego. Wykorzystane oprogramowanie pozwala na tworzenie wykresów funkcji dwuwymiarowych i składanie ich w funkcję trójwymiarową.

SŁOWA KLUCZOWE: linia śrubowa globoidalna, ślimak globoidalny

ABSTRACT: Presented is a method to model globoid helices by means of CATIA. These helices are indispensable to model globoid worms. The modeling software makes it possible to plot two-dimensional graphs of the functions and to combine them into a three-dimensional function.

KEYWORDS: globoid helix, globoid worm

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.227

STRESZCZENIE: Omówiono zaprezentowane na targach Hannover Messe 2016 innowacyjne koncepcje programowo-sprzętowe związane z wprowadzaniem idei Industry 4.0 w praktykę przemysłową: nowe środowiska programowe wspierające sieci przemysłowe, systemy cyber-fizyczne, Internet rzeczy, komunikację maszyna–maszyna. Przeanalizowano sens inteligentnego zakładu, bezpieczeństwo transmisji i wymianę danych OPC.

SŁOWA KLUCZOWE: Hannover Messe 2016, Industry 4.0, sterowniki PLC, inteligentna fabryka, Internet rzeczy, sieci przemysłowe

ABSTRACT: The paper illuminates innovations of software and hardware associated with the introduction of the Industry 4.0 concept in practice, presented at Hannover Messe 2016: the new industrial network systems, cyber-physical systems, Internet of things and machine to machine communication. The idea of intelligent, Smart Factory, transmission security and exchange OPC data are also presented.

KEYWORDS: Hannover Messe 2016, Industry 4.0, PLC controllers, IoT, M2M, Smart Factory, field communication

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.221

STRESZCZENIE: Rozważono ciecze magnetoreologiczne (MR) i przykłady ich zastosowania w przemyśle motoryzacyjnym. Przedstawiono właściwości i typowe tryby pracy. Zwrócono uwagę na zdolność dostosowywania się cieczy MR do zmiennego charakteru obciążenia, jakie najczęściej występuje w warunkach rzeczywistych. Licznie powstające współcześnie konstrukcje wykorzystujące ciecze aktywowane polem magnetycznym świadczą o sporym zainteresowaniu inżynierii tymi substancjami.

SŁOWA KLUCZOWE: ciecze magnetoreologiczne (MR), ciecze aktywowane magnetycznie

ABSTRACT: Consideration is given to magnetorheological fluids (MRF) with some practical examples of their applications in the automotive industry cited. Characteristics and typical work modes of the liquids are presented, as well as their adaptability to the load nature changes as most commonly met in actual work environment. Increasing multitude of currently emerging applications using magnetic field activated liquids confirm considerable interest of the industry in these substances.

KEYWORDS: magnetorheological fluids (MRF), magnetically activated fluids

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.222

STRESZCZENIE: Artykuł przedstawia badania wpływu wzrostu temperatury, w jakiej pracuje wirnik podparty na łożyskach foliowych, na dynamikę całego układu. Badania przeprowadzono na zbudowanym stanowisku badawczym z modułem do podnoszenia temperatury otoczenia wokół łożysk. Podczas badań zarejestrowano przebiegi czasowe drgań oraz przemieszczenia i temperaturę wewnątrz łożyska foliowego. Następnie podniesiono temperaturę w obrębie jednej podpory łożyskowej do ok. 160 °C. Ponownie zarejestrowano przebiegi czasowe i porównano je ze sobą. Po analizie otrzymanych wyników można było stwierdzić, że układ wykazywał dużą wrażliwość na zmianę warunków termicznych pracy wirnika. Wirnik zwiększał swoją średnicę, przez co zmniejszała się szczelina smarna w łożyskach. Mimo niekorzystnych warunków pracy wirnika można powiedzieć, że układ dalej pracował stabilnie.

SŁOWA KLUCZOWE: dynamika wirników, łożyska foliowe, temperatura łożysk

ABSTRACT: The article presented research of growth temperature effect at which the working rotor supported on the foil bearings on the dynamics of this system. Tests were carried out on the test rig constructed with the module to raise the ambient temperature around the bearings. During the study recorded time courses of vibration, displacement and temperature which were inside the foil bearing. Then, the temperature was raised within one of the bearing support to approx. 160°C. Time courses was again recorded and compare them. After analyzing the results could be noted that, the system was sensitive to the changing in temperature conditions of the rotor. Shaft increased diameter thus reduced the lubricating gap in bearings. Despite the unfavorable working conditions of the rotor could be said the system was further worked stably.

KEYWORDS: rotordynamic, foil bearings, bearing’s temperature

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.103

STRESZCZENIE: W artykule zaprezentowano system wibrodiagnostyczny opracowany dla prototypowej mikroturbiny o mocy elektrycznej 100 kW pracującej w obiegu ORC. Opisano system wibrodiagnostyczny wraz z aplikacją pomiarowo-monitorującą opracowane w środowisku LabVIEW oraz test aplikacji na stanowisku badawczym. Przedstawiono także ogólną charakterystykę monitorowanej mikroturbiny.

SŁOWA KLUCZOWE: wibrodiagnostyka turbin, system pomiarowy, monitoring, mikroturbina

ABSTRACT: The article presents a vibrodiagnostic system that was developed for a prototypical micro-turbine with the electric capacity of 100 kW operating in an ORC installation. The system with dedicated measuring and monitoring software (developed in LabVIEW programming environment) and the software testing process on the test rig were described. The overall characteristics of the micro-turbine has been also presented.

KEYWORDS: vibrodiagnostics of turbines, measurement system , monitoring, micro-turbine

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.102

STRESZCZENIE: W referacie zaprezentowano kluczowe aspekty pięcioletnich doświadczeń zebranych podczas eksploatacji trenażera 23 mm Morskiego Zestawu Rakietowo-Artyleryjskiego. Trenażer wspiera najważniejsze obszary w zakresie obsługi morskiego uzbrojenia artyleryjskiego, jak również testowania wiedzy i umiejętności szkolonych, które umożliwia ruchoma platforma symulująca zmienne warunki wykonywania zadań ogniowych na morzu.

SŁOWA KLUCZOWE: symulator, kształcenie, szkolenie, trening, kontrola i ocena umiejętności

ABSTRACT: The paper presents the key aspects of the 5-year experience gained during the operation of simulator 23 mm Marine Artillery Rocket. In the simulator supports the most important areas in the use of marine artillery, as well as testing the knowledge and skills of trainees and allows movable platform that simulates the changing duties of fire at sea.

KEYWORDS: simulator, training, monitoring and evaluation skills

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.104

STRESZCZENIE: W publikacji zaprezentowano autorski raport z doświadczeń przy projektowaniu konstrukcji zespolonych stropów żelbetowych, który uwzględnia metody wytwarzania wiotkich płyt w zakładach prefabrykacji.

SŁOWA KLUCZOWE: konstrukcje żelbetowe, stropy zespolone, prefabrykacja

ABSTRACT: The publication presents the original report from the experience in the design of composite slabs of reinforced concrete, which takes into account the method of manufacturing slender plate in the precast.

KEYWORDS: concrete structures, composite ceiling, prefabrication

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.105

STRESZCZENIE: Opisano projekt prototypu jednośladowego pojazdu elektrycznego zbudowanego w oparciu o modyfikację tradycyjnych podzespołów rowerowych. Trójwymiarowy model i jego wizualizację wykonano w systemie CAD.

SŁOWA KLUCZOWE: jednoślad, napęd elektryczny, system CAD, napęd łańcuchowy

ABSTRACT: The project of a single-track vehicle was described. The electrical vehicle is built by modification of a classic bicycle’s construction. A three-dimensional model and visualization were performed in a CAD system.

KEYWORDS: single-track vehicle, electrical drive, CAD system, chain drive

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.106

STRESZCZENIE: Artykuł przedstawia klasyfikację procesu zgrzewania oporowego. Omówiono możliwość robotyzacji tego procesu, jej zalety oraz wady, a także rozwiązania sprzętowe oferowane przez producentów. Opisano stanowisko do badania drgań narzedzia w zrobotyzowanym procesie zgrzewania, przedstawiono wyniki badań.

SŁOWA KLUCZOWE: robotyzacja, zgrzewanie oporowe, zgrzewanie punktowe, drgania narzędzia

ABSTRACT: The article presents the classification of the resistance spot welding process. Discussed the possibility of spot welding robotization, the advantages and disadvantages of such a solution as well as hardware solutions offered by manufacturers. Described the research station used in testing the vibration of the tool in robotic spot welding process, presented the results of research.

KEYWORDS: robotics, resistance spot welding, tool vibrations

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.107

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono numeryczne obliczenia współczynników sztywności i tłumienia hydrodynamicznych poprzecznych łożysk ślizgowych. Oprócz liniowych i nieliniowych obliczeń wykonano badania eksperymentalne, podczas których zmierzono przemieszczenia czopów łożyskowych dla wirnika pracującego w szerokim zakresie prędkości obrotowych. Trajektorie drgań zmierzone eksperymentalnie zostały porównane z wynikami obliczeń numerycznych.

SŁOWA KLUCZOWE: dynamika wirnika, współczynniki sztywności, współczynniki tłumienia, hydrodynamiczne poprzeczne łożyska ślizgowe, analizy numeryczne, badania eksperymentalne

ABSTRACT: The article presents numerical calculations of stiffness and damping coefficients of hydrodynamic journal bearings. In addition to linear and nonlinear calculations, the experimental studies were performed in which the displacements of bearing journals were measured for a wide range of rotational speeds. The trajectories were compared with the results from numerical calculations.

KEYWORDS: rotor dynamics, stiffness coefficients, damping coefficients, hydrodynamic journal bearing, numerical analysis, experimental research

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.108

STRESZCZENIE: W artykule opisano prowadzone w CIOP-PIB prace na rzecz stworzenia mechatronicznego systemu wspomagania rehabilitacji palców, wykorzystującego rzeczywistość wirtualną i gry komputerowe. Dotychczas opracowano system wspomagania rehabilitacji kończyn górnych z wykorzystaniem gier komputerowych i rzeczywistości wirtualnej, a take system mechatroniczny typu egzoszkielet, poszerzający możliwości poprzedniego systemu wspomagania rehabilitacji o wykonywanie ruchów czynnych w stawie promieniowo-nadgarstkowym i w stawach palców.

SŁOWA KLUCZOWE: egzoszkielet, rehabilitacja, robot

ABSTRACT: The article describes works conducted in the CIOP-PIB aimed at creating a robotic system for hand rehabilitation using computer games and virtual reality. In the context of previous work the upper limbs rehabilitation system was developed, using computer games and virtual reality. In the present study it was developed the robotic exoskeleton- like system expanding capabilities of the system developed in the previous work by the ability to perform active movements in the wrist and finger joints.

KEYWORDS: exoskeleton, rehabilitation, robot

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.109

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono wyniki prac, których celem było opracowanie modelu matematycznego opisującego działanie człowieka – operatora w układzie kierowca–samochód. Model dotyczy dwóch grup kierowców: amatorów i kierowców zawodowych. Opisuje sytuację podążania za poprzedzającym pojazdem, a opisujące go parametry odniesione zostały do symulowanej sytuacji wypadkowej.

SŁOWA KLUCZOWE: model reakcji kierowcy, kierowcy zawodowi, symulator samochodu

ABSTRACT: The article presents the results of study aimed at development of mathematical model describing human – operator actions in the driver – car control system. The model was prepared for two groups of drivers: amateur and professional ones. It describes following of the preceding vehicle scenario referred to the simulated accident situations.

KEYWORDS: driver reaction model, professional drivers, car simulator

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.110

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono oprogramowanie przeznaczone do zestawiania i weryfikacji struktur układów stabilizacji rakiet przeciwlotniczych. Narzędzie umożliwia modelowanie złożonych układów sterowania oraz prowadzenie analiz przebiegu sygnałów. Poprawność otrzymywanych wyników została potwierdzona metodami analitycznymi.

SŁOWA KLUCZOWE: metody numeryczne, programowanie, układ stabilizacji, rakieta przeciwlotnicza

ABSTRACT: The paper presents a software for designing and verifying of missile autopilot structures. The tool provides modeling of complex control systems and conducting signal analysis in particular paths. The correctness of obtained results was confirmed by analytical methods.

KEYWORDS: numerical methods, programming, autopilot, anti-aircraft missile

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.111

STRESZCZENIE: Przyjęto założenie, że każdy ster może być napędzany oddzielnym i niezależnym aktuatorem, natomiast praca cyfrowego kontrolera pozwala realizować odpowiednim sterom funkcje sterów lub lotek (ogólnie – sterolotek). Rozwiązanie z pozoru wymagające większego skomplikowania układu elektronicznego powala wykonać jednak mechanizm sterowy, powtarzalny i realizowalny technicznie. Rozwiązanie tego typu wykorzystano w modelu pocisku kalibru 72 mm.

SŁOWA KLUCZOWE: aktuator, pilot automatyczny

ABSTRACT: It is assumed that each rudder can be driven by a separate and independent actuator and the work of the digital controller can implement the appropriate functions rudders and ailerons (general – elevons). The solution apparently requires greater complexity of the electronics knocks do, however, steering mechanism, repetitive and realizable. This solution was used in the model of the missile of caliber 72 mm.

KEYWORDS: actuator, autopilot

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.116

STRESZCZENIE: Przedstawiono najnowsze, wybrane maszyny produkcyjne do addytywnego wytwarzania, stosowane w przemyśle, które zostały zademonstrowane na dwóch międzynarodowych imprezach: Hannover MESSE 2015 w Hanowerze oraz Formnext 2015 we Frankfurcie nad Menem.

SŁOWA KLUCZOWE: maszyny do addytywnego wytwarzania, addytywne wytwarzanie, systemy do addytywnego wytwarzania

ABSTRACT: This paper presents selected from latest the additive manufacturing production machines using in industry. Those systems have been demonstrated during two international events: HANNOVER MESSE 2015 in Hannover and Formnext 2015 in Frankfurt am Main.

KEYWORDS: machine for additive manufacturing, additive manufacturing systems, additive manufacturing

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.112

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono wyniki badań symulacyjnych modeli komputerowych Mobilnej Platformy Inspekcyjnej (MPI), która została zbudowana z przeznaczeniem do inspekcji stref zagrożonych wybuchem w kopalniach węgla kamiennego. Ze względu na wymagania dyrektywy ATEX konstrukcja MPI musiała zostać sprawdzona pod kątem odporności na wybuchy, optymalizacji masy oraz naruszalności tzw. powierzchni ognioszczelnych.

SŁOWA KLUCZOWE: symulacje komputerowe, mobilna platforma kołowa, dyrektywa ATEX, kopalnia węgla kamiennego

ABSTRACT: The article presents the results of computational simulation of models of Mobile Inspection Platform (MPI), which was built for the purpose of inspection of hazardous areas in coal mines. Due to the requirements of the ATEX MPI had to be tested for resistance to explosions, mass optimization and the inviolability of the flameproof surface.

KEYWORDS: computational simulations, mobile wheel platform, ATEX directive, coal mine

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.113

STRESZCZENIE: W opracowaniu przedstawiono wykorzystanie do analizy wskaźników chropowatości w układzie 3D filtrów w formacie prostokątnym. Do określenia wpływu zmiany wymiaru filtra w formacie prostokątnym wybrano powierzchnie po nagniataniu tocznym charakteryzujące się dużymi odstępami nierówności i regularnym ich rozkładem. Analizy dokonano w oparciu o pomiary na profilografometrze New Form Talysurf 2D/3D 120 firmy Taylor Hobson i oprogramowanie TalyMap Platinum 5.1.1.

SŁOWA KLUCZOWE: filtrowanie w formacie prostokątnym, wskaźniki chropowatości 3D

ABSTRACT: This article presents the use of filters of rectangle format in analysis of roughness indicators in 3D system. To describe influence of filter size changes in rectangle format, surfaces after roller burnishing were chosen, which are characterized by major spaces between peaks of irregularities and regular distribution of these irregularities. Analysis was conducted based on measurements done on New Form Talysurf 2D/3D 120 by Taylor Hobson and with TalyMap Platinum 5.1.1.

KEYWORDS: filtration in rectangle format, 3D roughness indicators

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.114

STRESZCZENIE: W referacie zaprezentowano kluczowe aspekty wspomagania eksploatacji uzbrojenia morskiego dzięki zastosowaniu wirtualnej rzeczywistości, m.in. realistyczne, interaktywne materiały szkoleniowe. System symulacji wspiera najważniejsze obszary nauczania budowy oraz obsługi uzbrojenia morskiego, jak również testowanie wiedzy i umiejętności szkolonych oraz umożliwia interaktywną pracę z trójwymiarowymi modelami uzbrojenia morskiego.

SŁOWA KLUCZOWE: symulator, kształcenie, szkolenie, trening, kontrola i ocena umiejętności

ABSTRACT: The paper presents the key aspects of maritime operations support weapons by using virtual reality, including realistic, interactive training materials. This simulation system supports the most important areas of teaching construction and operation of marine weapons, as well as testing the knowledge and skills of trainees and allows interactive work with three-dimensional models of marine weapons.

KEYWORDS: simulator, training, monitoring and evaluation skills

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.115

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono wyniki analizy numerycznej przeprowadzonej na modelu najbardziej zbliżonym do rzeczywistej konstrukcji elementów łożyska tocznego w warunkach pracy. Zaprezentowano modelowanie integralnej części strefy styku. Obliczenia wykonano metodą elementów skończonych, z wykorzystaniem profesjonalnego pakietu ANSYS.

SŁOWA KLUCZOWE: naprężenia kontaktowe, łożyska toczne, styk części tocznych, ciśnienie, naprężenie

ABSTRACT: The paper presents the results of the numerical analysis carried out on the model closest to the real construction of the bearing components in rolling conditions. Presented modeling integral part of the contact zone reinforcement using MES, professional package ANSYS.

KEYWORDS: contact stress, rolling bearings, contact of the rolling, pressure, stress

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.117

STRESZCZENIE: Przedstawiono rozwiązania konstrukcyjne głowicy nagniatającej oraz głowicy nagniatająco-skrawającej do obróbki otworów cylindrów hydraulicznych dla górnictwa z wykorzystaniem programów CAD. Przedmiotowe głowice zostały wdrożone w produkcji. Omówiono również sposób przeniesienia dokumentacji do bazy oprzyrządowania do nagniatania, opracowany przez zespół naukowy w ITM Politechniki Częstochowskiej.

SŁOWA KLUCZOWE: głowice do nagniatania cylindrów, systemy komputerowe

ABSTRACT: The paper presents design solutions of burnishing and boring-burnishing heads, developed for holes machining in the hydraulic cylinders for mining industry, with use of CAD software. Both types of head have been implemented in production process. It also discusses the way of transfer of technical drawings and documentation created during design process into database of burnishing tools. The database was created by scientific team at ITM of Czestochowa University of Technology as an aid for tool design development.

KEYWORDS: burnishing tools for cylinders, computer aided manufacturing CAD

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.118

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono przykład wykorzystania systemu CAD w projektowaniu uchwytu obróbkowego.

SŁOWA KLUCZOWE: uchwyt obróbkowy, system CAD

ABSTRACT: In this article are presented the methodology to use of CAD systems in design of handle machining.

KEYWORDS: handle machining, CAD system

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.119

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono efektywny numerycznie model obliczeniowy do rozwiązania zadania optymalizacji parametrycznej z wykorzystaniem metody elementów skończonych. Do budowy modelu obliczeniowego użyto superelementów, a do redukcji rozmiaru zadania wykorzystano metodę Component Mode Synthesis. Pokazano korzyści wynikające z przyjętej metodyki modelowania w odniesieniu do czasu potrzebnego na znalezienie rozwiązania optymalnego oraz wielkości plików generowanych podczas analizy.

SŁOWA KLUCZOWE: optymalizacja, metoda elementów skończonych, efektywność numeryczna, superelement

ABSTRACT: The paper presents a numerically efficient computational model for solving a parametric optimization problem with the use of the Finite Element Method. Building a computational model involved applying superelements and the CMS method was applied for model reduction. The advantages of the adopted modelling methodology were shown with reference to the time required to find the optimal solution and the size of the files generated during the analysis.

KEYWORDS: optimization; finite element method; computational efficiency; superelement

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.120

STRESZCZENIE: Tematem niniejszego artykułu jest przedstawienie projektu wstępnego konstrukcji bomby precyzyjnego rażenia przeznaczonej do niszczenia celów opancerzonych oraz infrastruktury militarnej. Opracowano model konstrukcyjny, matematyczny i symulacyjny bomby na różnych prędkościach i wysokościach zrzutu.

SŁOWA KLUCZOWE: bomba, konstrukcja, aerodynamika

ABSTRACT: The theme of this article is to present the preliminary design precision guided bombs designed to destroy armored targets and military infrastructure . A model of engineering , mathematical and simulation bombs at various speeds and altitudes dump.

KEYWORDS: bomb, structure, aerodynamics

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.121

STRESZCZENIE: W artykule zostało zaprezentowane oryginalne oprogramowanie służące do numerycznej analizy procesów zmęczeniowych. W oprogramowaniu tym zostały zaimplementowane probabilistyczne metody wyznaczania trwałości zmęczeniowej oraz propagacji pękania zmęczeniowego, bazujące przede wszystkim na modelach Markowa i semi-Markowa. Niniejsza praca skupia się głównie na modelu semi-Markowa.

SŁOWA KLUCZOWE: łańcuchy Markowa, model semi-Markowa, model Bogdanowa-Kozina

ABSTRACT: In this paper was presented the original software for numerical analysis of fatigue processes. In the software has been implemented probabilistic methods for determining of the fatigue life and fatigue crack propagation, based primarily on Markov chains and semi-Markov processes. This paper mainly focus on semi-Markovian fatigue crack growth model.

KEYWORDS: Markov chains, semi-Markovian models, Bogdanov-Kozin model

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.122

STRESZCZENIE: Artykuł ma na celu przybliżenie metody zastosowania algorytmów genetycznych do procesu diagnostyki cieplno-przepływowej bloków z turbinami parowymi. Wykorzystano właściwości polegające na poszukiwaniu ekstremum. Obecnie trwają dalsze prace nad programem do wyszukiwania degradacji.

SŁOWA KLUCZOWE: diagnostyka cieplno-przepływowa, turbina parowa, degradacja, diagnoza

ABSTRACT: The article is to present information about the method using genetic algorithms to process diagnostics heat flow blocks with steam turbines. Properties consisting in search of extreme were used. Currently it is undergoing further work on the program to search degradation.

KEYWORDS: diagnostics heat flow, steam turbine, degradation, diagnostic

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.123

STRESZCZENIE: W artykule zaprezentowano koncepcję zwinności przedsiębiorstw stanowiącą podstawę zapewnienia przewagi konkurencyjnej nad biznesowymi rywalami w zmiennych warunkach otoczenia. Podkreślono duże znaczenie wykorzystywanych technologii i systemów informatycznych w efektywnej konfiguracji logistycznych relacji biznesowych w ramach realizowanych łańcuchów dostaw na dynamicznym rynku. Celem artykułu jest omówienie koncepcji zwinności przedsiębiorstw w perspektywie dynamicznych, zmiennych i wysoce konkurencyjnych warunków otoczenia.

SŁOWA KLUCZOWE: łańcuch dostaw, procesy logistyczne, zwinność przedsiębiorstwa

ABSTRACT: The article presents the concept of corporate agility, which forms the basis of assuring competitive advantage over business rivals in a fluctuating environment. High importance of the technology and IT system use in efficient configuration of business relations within supply chains on dynamic markets was also noted. The goal of the article is to discuss concepts of corporate agility on the perspective of dynamic, fluctuating, and highly competitive environment.

KEYWORDS: supply chain, logistics processes, agility enterprises

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.124

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono możliwości wykorzystania typowych systemów CAD/CAE do modelowania i analizy wytrzymałościowej. Zasadnicza część pracy dotyczy statycznej i dynamicznej analizy ramy nośnej pojazdu terenowego.

SŁOWA KLUCZOWE: rama pojazdu, modelowanie, naprężenie

ABSTRACT: The paper presents the usability of typical CAD/CAE systems for modelling and stress analysis. The main part of this paper constitutes the static and dynamic analysis of the off-road vehicle frame.

KEYWORDS: vehicle frame, modelling, stress

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.125

STRESZCZENIE: Właściwe przeprowadzenie walidacji poziomu zapewnienia bezpieczeństwa (PL) uzyskiwanego przez systemy sterowania maszynami jest podstawowym warunkiem potwierdzającym, że defekty tych systemów nie doprowadzą do utraty funkcji bezpieczeństwa. W artykule przedstawiono program komputerowy usprawniający prowadzenie i dokumentowanie walidacji systemów realizujących funkcje bezpieczeństwa w maszynach.

SŁOWA KLUCZOWE: bezpieczeństwo maszyn, funkcje bezpieczeństwa, poziomy zapewnienia bezpieczeństwa, walidacja

ABSTRACT: The proper validation of a performance level (PL) achieved by machinery control system is prerequisite for ensuring that the failure appearing in those systems would not cause the loss of safety functions. The paper presents software developed for making more efficient all the operations involved into conducting validation and documentation processes of the systems providing safety functions in machinery.

KEYWORDS: safety of machinery, safety functions, performance level, validation

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.126

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono wykorzystanie aplikacji komputerowego wspomagania projektowania i obliczeń inżynierskich w procesie budowy reduktora. Zaprezentowano współpracujące ze sobą programy, które znacząco wpływają na jakość produktu i skrócenie procesu jego wytworzenia. Na podstawie wcześniej przeprowadzonych obliczeń elementy przekładni zostały wytworzone za pomocą oprogramowania GearTeq. Elementy te przeniesiono do programu SolidEdge, w którym zamodelowano obudowę i dokonano złożenia poszczególnych części. Analizę obliczeniową MES przeprowadzono z wykorzystaniem środowiska Ansys 14 Workbench.

SŁOWA KLUCZOWE: reduktor, analiza MES, dyskretyzacja modelu, systemy CAx

ABSTRACT: The article presents an analysis on the use of the application of computer- aided design and engineering calculation in the process of the design of reducer. Presented the influence of programs that can work together affecting significantly the quality of the product and shorten the process of its production. Gearbox components based on previously calculations were generated using software GearTeq. Generated gearbox components have been moved to the Solid Edge software, where successively were developed and finally assembly of whole reducer were made. Computational analysis was performed with the use of MES environment Ansys 14 Workbench.

KEYWORDS: reducer, FEM analysis, model discretization, CAx systems

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.127

STRESZCZENIE: Trenażery i symulatory bazujące na technikach rzeczywistości wirtualnej zyskują coraz większą popularność i są stosowane w coraz większym zakresie. Elastyczność i realistyczna symulacja to jedne z głównych zalet rzeczywistości wirtualnej sprawiające, że jest ona chętnie wykorzystywana do szkolenia pracowników. W artykule przedstawiono przykład szkoleniowego środowiska wirtualnego uproszczonego stanowiska pracy oraz symulator rzeczywisty, który został wykorzystany do przeprowadzenia badań w celu weryfikacji skuteczności szkolenia za pomocą technik rzeczywistości wirtualnej.

SŁOWA KLUCZOWE: symulatory, rzeczywistość wirtualna, druk 3D

ABSTRACT: Different simulators based on virtual reality techniques are gaining more and more popularity and are used increasingly. Flexibility and realistic simulation are some of the main advantages of virtual reality that make it is often used for employee training. The article presents an example of a virtual training environment of simplified work station and the real simulator, which was used to verify the effectiveness of training using virtual reality techniques.

KEYWORDS: simulators, virtual reality, 3D print

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.128

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono rozwiązania techniczne umożliwiające prowadzenie badań symulacyjnych w środowisku wirtualnym o dużej powierzchni. Opracowane urządzenie do prezentacji obrazu środowiska wirtualnego w połączeniu z zaawansowanym wizyjnym system pomiarowym dają możliwość monitorowania długich trajektorii ruchu. Zebrane w ten sposób dane posłużą do udoskonalenia modeli matematycznych ruchu pieszych oraz pozwolą na porównanie trajektorii ruchu ludzi w środowisku wirtualnym i rzeczywistym. Zdobyta wiedza umożliwi lepszą ocenę wiarygodności wyników uzyskiwanych w czasie badań z wykorzystaniem środowisk wirtualnych.

SŁOWA KLUCZOWE: wizyjne systemy pomiarowe, rzeczywistość wirtualna

ABSTRACT: The paper presents technical solutions to conduct simulation tests in a virtual environment with a large area. Head Mounted Display in combination with an advanced motion capture system make it possible to monitor the long trajectory. The collected data will be used to improve mathematical models of pedestrian flow and allow us to compare the trajectory of movement of people in the virtual and the real environment. This knowledge will enable a better assessment of the reliability of the results obtained during immersion in a virtual environment.

KEYWORDS: vision based motion capture, virtual reality

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.129

STRESZCZENIE: Sytuacja współczesnej gospodarki powoduje silną tendencję do skracania cyklu życia produktów na rynku. Rosnąca konkurencja oraz zmieniające się potrzeby konsumentów wymagają szybkiego reagowania na zmiany w otoczeniu przedsiębiorstw. Celem referatu jest omówienie możliwości wykorzystania wspomagania komputerowego w różnych etapach zarządzania cyklem życia produktu w celu zwiększenia jego konkurencyjności.

SŁOWA KLUCZOWE: cykl życia produktu, zarządzanie produktem, wspomaganie komputerowe w zarządzaniu

ABSTRACT: The conditions of modern economy causes a strong tendency to shorten the life cycle of products on the market. Increasing competition and changing consumer needs require a rapid response to changes in the companies environment. The aim of this paper is to discuss the possibilities of using computer assistance at different stages of the management of product life cycle to improve its competitiveness.

KEYWORDS: product life cycle, product management, computer assistance in management

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.130

STRESZCZENIE: Głównym celem autora artykułu było opracowanie równań matematycznych zależności przepływu wody między strefą ciśnieniową a strefą roboczą w taranie wodnym. Badania przepływu wykonano na przykładowym taranie wodnym własnej konstrukcji, zamontowanym na stanowisku badawczym specjalnie zaprojektowanym do tego celu. Artykuł zawiera równania matematyczne określające zależności przepływów miedzy odpowiednimi strefami. W podsumowaniu dokonano interpretacji wyznaczonych równań.

SŁOWA KLUCZOWE: taran wodny, wydajność, równania matematyczne

ABSTRACT: The main aim of this article was develop mathematical equations depending on a water flow between pressure zone and work zone in water ram. The study was performed on the simple water ram of own design mounted on the test stand specially designed for this purpose. The article includes mathematical equations defending the dependence water flow rate between respective zones. In conclusion of this article were interpreted the obtained results.

KEYWORDS: water ram, performance, mathematical equations

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.131

STRESZCZENIE: Niniejszy artykuł stanowi opis modelu przepływu pary przez okołodźwiękowe stopnie turbinowe, stworzonego w oparciu o sztuczne sieci neuronowe (SSN). Przedstawiony model neuronowy pozwala na wyznaczenie rozkładu wybranych parametrów w analizowanym przekroju kanału przepływowego turbiny dla rozpatrywanego zakresu wartości ciśnienia wlotowego.

SŁOWA KLUCZOWE: model neuronowy, sztuczna sieć neuronowa, turbina parowa

ABSTRACT: In this article the model of steam flow through transonic turbine stages, based on artificial neural networks (ANN), has been described. With presented neural model the distribution of selected parameters in analysed cross-section of turbine flow channel, for considered inlet pressure range, can be determined.

KEYWORDS: neural model, artificial neural network, steam turbine

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.132

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono przykład zdalnego rejestratora sygnałów, który został zaprojektowany i wykorzystany podczas badań zaburzeń generowanych przez poruszający się z prędkością naddźwiękową pocisk artyleryjski. Przedstawione stanowisko kontrolno-pomiarowe pozwala na zdalne sterowanie pracą wielokanałowego rejestratora poprzez bezprzewodową sieć Wi-Fi oraz na autonomiczną rejestrację przebiegów z czujników podłączonych do zaprojektowanego układu kondycjonowania i przełączania sygnałów.

SŁOWA KLUCZOWE: akwizycja sygnału, układ kondycjonowania, zdalne sterowanie

ABSTRACT: The article describes the example of remote recorder, which was designed and used during the measure of the disturbances generated by projectile traveling with supersonic velocity. Presented system allows to remote control of multi-channel recorder via a wireless WiFi network and autonomous waveform registration from sensors connected to designed circuit.

KEYWORDS: signal acquisition, conditioning system, remote control

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.133

STRESZCZENIE: W artykule opisano zastosowane rozwiązania sprzętowe oraz sposób sterowania robotem mobilnym wykorzystującym skaner laserowy 2D. Prezentowane rozwiązanie wykorzystuje skaner RPLidar, który jest jednocześnie jedynym sensorem zainstalowanym na platformie mobilnej dostarczającym informacji o położeniu własnym robota, co odróżnia je od innych wykorzystywanych rozwiązań.

SŁOWA KLUCZOWE: skaner laserowy 2D, robot mobilny, określanie współrzędnych

ABSTRACT: The article describes the used hardware and method of control mobile robot utilizing a 2D laser scanner. This solution uses a scanner RPLidar, which is also the only sensor installed on the mobile platform providing information about robot Self location, which distinguishes them from other operational solutions.

KEYWORDS: 2D laser scanner, mobile robot, determining the coordinates

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.134

STRESZCZENIE: W referacie zaprezentowano zarys problematyki stereoskopowej projekcji modeli 3D wyrobów techniki wojskowej w postaci amunicji artyleryjskiej i pocisków rakietowych, jako narzędzia wspomagającego proces kształcenia i szkolenia w AMW w Gdyni. Zastosowanie nowoczesnych metod kształcenia i szkolenia z wykorzystaniem wirtualnej rzeczywistości systemu symulacji trójwymiarowych modeli amunicji artyleryjskiej i pocisków rakietowych, w wierny sposób oddaje specyfikę ich budowy i zasady działania. Istotna jest tu jednak nie tylko szybkość przyswajania wiedzy, ale również większa skuteczność wyrażona poziomem utrwalenia przekazywanych informacji, a podniesienie standardu nauczania wpływa na atrakcyjność uczelni, a przede wszystkim ułatwia zrozumienie studentom skomplikowanych kwestii objętych programem nauczania.

SŁOWA KLUCZOWE: symulator, technika wojskowa, amunicja artyleryjska

ABSTRACT: The paper presents the key aspects of the use of simulation system of 3D models of artillery ammunition and missiles as a tool to support the process of education and training in the Naval Academy in Gdynia. The use of modern methods of education and training using virtual reality simulation System three-dimensional models of artillery ammunition and missiles, the top most clearly reflects the characteristics of their design and operation. Simulation system based on virtual reality, and realistic models and interactive training materials to support the teaching process - teaching construction and maintenance, as well as the system allows you to test the knowledge and trained of abilities and their interactive work with three-dimensional models of artillery ammunition and missiles.

KEYWORDS: simulator, military technology, ammunition

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.135

STRESZCZENIE: Artykuł przedstawia opis najważniejszych osiągnięć dokonanych przy rozbudowie stanowiska badawczego, jakim jest laboratoryjny symulator jazdy samochodem dostawczym wykorzystujący ruchomą platformę o hybrydowej architekturze platformy Stewarta. Zaplanowane badania z udziałem 30 osób na opisywanym stanowisku badawczym pozwolą na ocenę m.in. wpływu ruchu platformy na poziom postrzeganego realizmu symulacji oraz poziom objawów choroby symulatorowej.

SŁOWA KLUCZOWE: platforma ruchoma, rzeczywistość wirtualna, symulator jazdy

ABSTRACT: The article presents a description of the major achievements made in the construction of the research stand which is a laboratory van’s driving simulator equipped with a motion platform. Planned studies involving 30 people with the research stand will allow to assess, the impact of motion of platform on realism of simulation and the symptoms level of simulator sickness.

KEYWORDS: motion platform, virtual reality, driving simulator

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.136

STRESZCZENIE: Artykuł przedstawia zagadnienia oceny wytrzymałości elementów konstrukcji zawierających pęknięcia. Dokonano porównania nośności elementu z pęknięciem, wyznaczonej klasyczną metodą naprężeń nominalnych oraz metodą opartą na mechanice pękania. Pokazano, jak sposób obciążenia oraz położenie pęknięcia wpływają na wartość naprężeń wokół wierzchołka pęknięcia. Zamieszczono przykład obliczeń numerycznych współczynnika intensywności naprężeń z wykorzystaniem oprogramowania ANSYS.

SŁOWA KLUCZOWE: wytrzymałość konstrukcji, mechanika pękania, współczynnik intensywności naprężeń, metody numeryczne

ABSTRACT: Presented paper includes strength evaluation of cracked structure. Author draw a comparison between structure element’s effort with use of classic nominal stress method and fracture mechanics method. The example illustrates influence of load mode and crack location on stress value around crack tip. Example of numerical calculation of stress intensity factor with use of ANSYS software wasattached.

KEYWORDS: structure strength, fracture mechanics, stress intensity factor, numerical methods

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.137

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono sposób wykorzystania systemów CAD i oprogramowania MS Excel do wspomagania procesu projektowania układów wprowadzających obciążenia w konstrukcje samolotów podczas realizacji prób statycznych. Omówiono możliwości, jakie uzyskano dzięki częściowej automatyzacji procesu projektowania. Zaprezentowano układy wykonane na podstawie takiego procesu.

SŁOWA KLUCZOWE: metody kombinatoryczno-cykliczne, dokładność CMM

ABSTRACT: In the paper computer aided design and calculation process was described. Siemens NX and MS Excell software were used to improve design of the riffle trees for full scale static tests. Benefits from automatisation of the design process were discussed. Manufactured riffle trees assembly was presented on the plane during preparation for the test.

KEYWORDS: combinatorial-ciclic method, CMM accuracy

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.138

STRESZCZENIE: Artykuł przedstawia możliwość wykorzystania systemu wizyjnego w sterowaniu robotem przemysłowym za pomocą gestów. W artykule przedstawiono elementy tworzenia oprogramowania do sterowania robotem w trybie offline i online. Do sterowania robotem przemysłowym wykorzystano urządzenie Kinect.

SŁOWA KLUCZOWE: robot przemysłowy, sterowanie, system wizyjny

ABSTRACT: The article presents the possibility of using a vision system to control industrial robot with gestures. The article presents the components of software development for robot control in the offline and online mode. To control the industrial robot Kinect device was used.

KEYWORDS: industrial robot, control, vision system

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.139

STRESZCZENIE: W artykule poruszono zagadnienia związane implementacją przeliczników balistycznych w systemach kierowania ogniem. Autorzy skupili się na przeciwlotniczych zestawach rakietowo-artyleryjskich bliskiego zasięgu.

SŁOWA KLUCZOWE: przelicznik balistyczny, głowica optoelektroniczna, badania laboratoryjne

ABSTRACT: The article raised issues related to implementation of the conversion rates of ballistic fire control systems. The authors focused on sets of the short range anti-aircraft missile-artillery.

KEYWORDS: ballistic calculator, optoelectronic head, laboratory tests

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.140

STRESZCZENIE: Artykuł przedstawia możliwości wykorzystania robotów przemysłowych w przemyśle spożywczym. Omówiono możliwości środowisk do programowania robotów offline wspierających projektowanie komór produkcyjnych. Ich wykorzystanie upraszcza tworzenie systemu oraz umożliwia wstępną optymalizację. Do pełnej optymalizacji procesu konieczne jest uruchomienie projektu na stanowisku rzeczywistym.

SŁOWA KLUCZOWE: robotyzacja, sortowanie, programowanie offline

ABSTRACT: The article presents the possibilities of using industrial robots in the food industry. Discussed the possibility of using offline programming environments as a support in development of production chambers. Their use simplifies the creation of the system, and allows pre-optimization. To fully optimize the process, it is necessary to launch a project on the real station.

KEYWORDS: robotics, sorting, offline programming

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.141

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono stanowisko badawcze do porównania dwóch metod symulowania wrażenia dotyku. Opisano główne elementy składowe tego stanowiska, a w szczególności symulator wyposażony w rzeczywisty i wirtualny pulpit sterowniczy oraz rękawicę z siłowym sprzężeniem zwrotnym. Przeprowadzone badania na tym stanowisku pozwolą na uzyskanie odpowiedzi, która z metod symulowania wrażenia dotyku wpływa na większy realizm podczas prowadzenia czynności sterowniczych związanych z symulacją procesu skrawania.

SŁOWA KLUCZOWE: symulator, wrażenie dotyku, rzeczywistość wirtualna (VR)

ABSTRACT: The article presents a research position designed to comparative research on two methods of haptic simulation. Main elements of the position were described, especially a simulator equipped with real as well as virtual steering panels and a cyber glove. Research conducted and the position will allow an answer to a question of which of the methods of haptic simulation impacts more realism to conducting steering activities connected with simulation of the process of machining.

KEYWORDS: simulator, sense of touch, virtual reality (VR)

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.142

STRESZCZENIE: Prawidłowy przepływ informacji na wszystkich poziomach zarządzania jest kluczowym elementem prawidłowego funkcjonowania nowoczesnego zakładu produkcyjnego. W artykule zaprezentowano współdziałanie systemów informatycznych ERP-APS-MES-SCADA w zakresie obiegu informacji dotyczących aktualnego stanu systemu produkcyjnego.

SŁOWA KLUCZOWE: ERP, APS, SCADA, MES, CIM, zarządzanie produkcją, harmonogramowanie

ABSTRACT: Correct flow of information, on all levels of management, is a crucial element of correct functioning of a modern production unit. Article presents cooperation of ERP-APS-MES-SCADA computer systems regarding circulation of information concerning the current condition of the production system.

KEYWORDS: ERP, APS, SCADA, MES, CIM, production management, scheduling

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.152

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono testowy element służący do oceny jakości wydruków modeli przestrzennych. Testom zostały poddane wybrane konstrukcje drukarek 3D. Wydrukowane elementy pozwoliły na ocenę jakości pracy drukarek.

SŁOWA KLUCZOWE: drukarka 3D, ocena jakości

ABSTRACT: The article presents the standard element used for print quality assessment of the spatial models. Tests have been subjected to selected constructions of 3D printers. Printed elements allowed for the 3d printers quality assessment.

KEYWORDS: 3D printer, quality assessment

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.143

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono rozwiązanie konstrukcyjne typowej głowicy drukującej chłodzonej powietrzem, wykorzystywanej w drukarkach 3D w technologii FDM oraz innowacyjnej głowicy, w której zastosowano chłodzenie cieczą. Dla obu wariantów została wykonana analiza termiczna przy użyciu programu SolidWorks Flow.

SŁOWA KLUCZOWE: drukarka 3D, badanie termiczne

ABSTRACT: The article presents the design solution of typical air-cooled printing head used in FDM technology 3D printers and innovational head, in which the liquid cooling has been applied. Both variants were thermally analyzed using SolidWorks Flow package.

KEYWORDS: 3D printer, thermal tests

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.144

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono przegląd metod modelowania i projektowania ultradźwiękowych układów drgających stosowanych w systemach zgrzewania i wycinania ultradźwiękowego. Omówiono metody modelowania analitycznego i numerycznego elementów układu drgającego, w tym: przetwornika segmentowego, koncentratora i sonotrody.

SŁOWA KLUCZOWE: przetwornik ultradźwiękowy, koncentrator, sonotroda, układ drgający

ABSTRACT: In the paper authors presents an overview of the ultrasonic stack systems designing and modeling methods used in ultrasonic welding and cutting systems. Analytical and numerical methods have been outlined with reference to ultrasonic stack component elements such as: sandwich type transducer, booster and sonotrode.

KEYWORDS: sandwich transducer, booster, sonotrode, ultrasonic stack

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.145

STRESZCZENIE: Przedstawiono nowe rozwiązania techniczne mające wpływ na projektowanie i sterowanie obrabiarek, opracowane przez Yamazaki Mazak – jedną z najważniejszych firm na światowym rynku obrabiarek. Jako pierwsza wprowadziła na rynek sterowanie dialogowe Mazatrol T1 umożliwiające intuicyjne tworzenie programów obróbkowych. Najnowsza wersja to siódma generacja układu sterowania Mazatrol zintegrowanego z technologią Smooth X.

SŁOWA KLUCZOWE: obrabiarka, oprogramowanie, sterowanie numeryczne

ABSTRACT: It is presented new technical solutions that affect on the expansion and control of machine tools, developed by Yamazaki Mazak, which is one of the most important companies in the global machine tool market. Yamazaki Mazak , as the first, put on the market control box Mazatrol T1 and its further versions. The latest version is the seventh generation of the controller Mazatrol with technology Smooth X.

KEYWORDS: machinetool, software , numerical control

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.146

STRESZCZENIE: Artykuł zawiera zwięzły opis postępowania podczas wyznaczania położenia punktów pomiaru rzeczywistych odkształceń konstrukcji wsporczej. W wybranych punktach, określonych na podstawie komputerowej analizy odkształceń, na konstrukcji lub jej modelu doświadczalnym rozmieszczone zostaną czujniki tensometryczne, służące do monitorowania rzeczywistego stanu odkształcenia.

SŁOWA KLUCZOWE: analiza odkształceń, tensometria elektrooporowa

ABSTRACT: This paper contains a brief procedure description when determining position of the actual strain measurement points of structure. At selected checkpoints, identified on the basis of computer strain analysis. strain gauges used to monitor the actual state of deformation will be placed on the structure or its experimental model.

KEYWORDS: strain analysis, electric resistance strain gauge technique

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.147

STRESZCZENIE: Building Information Modeling (BIM) jest szeroko stosowaną technologią w projektowaniu, realizacji i zarządzaniu w przemyśle budowlanym. Dynamo jest środowiskiem programowania wizualnego BIM w architekturze i w konstrukcji. W pracy przedstawiono rezultaty testów modelowania i analizy konstrukcji przestrzennej opartej na powierzchni o dowolnym kształcie.

SŁOWA KLUCZOWE: BIM, Dynamo, Revit, free-form

ABSTRACT: BIM is wide used approach to design, construction and management in building industry. Dynamo is a visual programming environment for Building Information Modeling. The paper present results of modelling and analyses of space structures based on free-form surfaces.

KEYWORDS: BIM, Dynamo, Revit, free-form

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.148

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono wyniki analizy możliwości zastosowania ultradźwiękowych defektoskopów cyfrowych w badaniu – podczas pracy – prototypowego modułu suszącego linii otrzymywania paliwa z recyklingu odpadów. Defektoskopy cyfrowe w przeciwieństwie do analogowych, umożliwiają pełną analizę impulsu ultradźwiękowego oraz analizę ich zmian, uzyskiwanych również zdalnie.

SŁOWA KLUCZOWE: badania ultradźwiękowe, defektoskop cyfrowy, moduł suszący

ABSTRACT: The results of the analysis of the possibility of the use of digital ultrasonic flaw detectors in the study of a prototype module drying line to receive fuel from recycling waste during its operation. Digital flaw detectors as opposed to analog, enable a complete analysis of the ultrasonic pulse and analyze their changes generated remotely pulses.

KEYWORDS: ultrasonic testing, digital flaw detector, drying module

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.149

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono przykładowy projekt układu przepływowego turbiny małej mocy przeznaczonej do odzyskiwania energii z niskociśnieniowego zasobnika UWCAES. Opisano założenia projektowe i zaprezentowano wyniki obliczeń.

SŁOWA KLUCZOWE: magazynowanie energii, CAES, UWCAES, turbiny

ABSTRACT: The work presents an example of the flowpath design of a small-scale turbine dedicated to energy recovery from a UWCAES system. The design assumptions along with the computation results have been described.

KEYWORDS: energy storage, CAES, UWCAES, turbines

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.150

STRESZCZENIE: Elementy wirujące są najbardziej obciążonymi częściami silników turbinowych. Prawidłowo dobrane parametry geometryczne zamka pozwalają na obniżenie naprężeń i w efekcie na zwiększenie bezpieczeństwa użytkowania silnika. W pracy przedstawiono metodykę obliczeń zamka trapezowego łopatki sprężarki odśrodkowej. Obliczenia przeprowadzono metodą elementów skończonych na modelowym zamku z wykorzystaniem pakietu Ansys. Pokazano wpływ wybranych parametrów geometrycznych na naprężenia i odkształcenia zamka.

SŁOWA KLUCZOWE: analiza naprężeń, zamek sprężarki osiowej, zamek trapezowy, optymalizacja

ABSTRACT: Rotating parts are the most loaded ones of jet engines. Geometry optimization of blade joint has to be performed in order to decrease stress and displacement. In the paper optimization methodology of compressor’s blade dovetail joint was presented. Strength analysis was performed on model dovetail joint using finite element method and Ansys software. Influence of selected geometrical parameters on stress and displacement of the joint was discussed.

KEYWORDS: stress analysis, compressor’s blade joint, dovetail joint, optimization

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.151

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono wpływ prędkości obrotowej bębna sitowego na proces wydzielania mas czterech frakcji z mieszaniny czyszczonej. Badano sztucznie zanieczyszczoną mieszaninę ziarna jęczmienia. Celem badań było sprawdzenie przydatności rotacyjnego urządzenia czyszczącego do czyszczenia ziarna jęczmienia.

SŁOWA KLUCZOWE: rotacyjne urządzenie czyszczące, czyszczenie ziarna, ziarno owsa, sito stożkowe

ABSTRACT: The paper presents the influence of the rotational speed of the sieve drum on the process of mass separation of the four fractions of the cleaned mixture. The artificially contaminated mixture of barley grains was examined. The aim of the study was to analyze the suitability of the rotary cleaning device for cleaning the barley grain.

KEYWORDS: rotary cleaning device, grain separation, oat grain, conical sieve

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.153

STRESZCZENIE: Artykuł omawia zagadnienie modelowania numerycznego i badań właściwości ogniw fotowoltaicznych, pracujących w zmiennych warunkach atmosferycznych, z wykorzystaniem dwóch różnych środowisk do wykonywania obliczeń naukowych i inżynierskich – komercyjnego Matlab Simulink oraz darmowego (open source) pakietu Scilab Xcos. Celem artykułu jest porównanie efektów modelowania tego samego rodzaju ogniwa fotowoltaicznego we wspomnianych środowiskach naukowych i inżynierskich.

SŁOWA KLUCZOWE: ogniwo fotowoltaiczne, ogniwo słoneczne, modelowanie numeryczne, Matlab, Simulink, Scilab, Xcos

ABSTRACT: Article deals with the numerical modeling and testing the properies of the photovoltaic cells working in changeable weather conditions using two different environments to perform scientific calculations and engineering – commercial Matlab Simulink and free (open source) package Scilab Xcos. The aim of this article is to compare the effects of modeling the same type of photovoltaic cells in the above mentioned scientific and engineering environments.

KEYWORDS: photovoltaic cell, solar cell, PV panel, numerical modeling, Matlab, Simulink, Scilab, Xcos

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.154

STRESZCZENIE: Artykuł omawia zagadnienia analizy drgań oraz wyważania urządzeń wirnikowych metodą amplitudowo-fazową z wykorzystaniem wyłącznie czujników i oscyloskopu cyfrowego. Wyważaniu poddany został prototyp wirnika wyświetlacza wirującego. Celem badania było zniwelowanie niewyważenia wirnika, jak również potwierdzenie zasadności opracowanego sposobu wyważania.

SŁOWA KLUCZOWE: wyważanie, metoda amplitudowo-fazowa, oscyloskop cyfrowy, szybka transformata Fouriera, wyświetlacz wirujący

ABSTRACT: Article deals issues vibration analysis and balancing of rotating devices using amplitude- phase method, with the use only sensors and digital scope. The balancing has been subjected to a prototype rotor of the rotating display. The aim of the study was to overcome the unbalance of the machine, as well as confirmation of the developed balancing method.

KEYWORDS: balancing, method by measuring amplitude and phase, digital scope, fast Fourier transform, rotating display

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.156

STRESZCZENIE: Artykuł przedstawia realizację koncepcji wielomodelu eksploatacyjnego w odniesieniu do systemów inżynierii miejskiej. Autorzy podjęli próbę matematycznego zapisu poszczególnych składników wielomodelu z wykorzystaniem elementów teorii grafów. Opracowane macierze zostały poddane praktycznej interpretacji w warunkach budowy i funkcjonowania przykładowego systemu wodociągowego.

SŁOWA KLUCZOWE: wielomodel eksploatacyjny, SmartMaintenance, system wodociągowy

ABSTRACT: The article presents the implementation of the exploitation multi-model concept for the municipal engineering systems. The authors made an attempt to mathematical description of the individual components of multi-model, using elements of the graph theory. Developing matrices have been subjected to practical interpretation in terms of construction and functioning of sample water supply system.

KEYWORDS: exploitation multi-model, SmartMaintenance

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.155

STRESZCZENIE: Autopilot demonstratora pocisku rakietowego na podstawie sygnałów z układu pomiarowego powinien stabilizować charakterystyki dynamiczne pocisku. Układ nawigacji bezwładnościowej pozwala określać położenie pocisku w przestrzeni względem wcześniej ustalonego układu współrzędnych. Ze względu na fakt, iż pocisk rakietowy docelowo będzie zdalnie sterowany, jako układ odniesienia przyjęto układ związany z ziemią. Sygnały z układu pełniącego funkcję układu nawigacji bezwładnościowej są sygnałami sterującymi dla układu pilota automatycznego. Uzupełnieniem sygnału zadajnika jest wprowadzony dodatkowo sygnał kompensacji zmiany masy.

SŁOWA KLUCZOWE: pocisk rakietowy, pilot automatyczny

ABSTRACT: The demonstrator anti-aircraft missile autopilot based on signals from the measuring system should stabilize the dynamic characteristics of the missile. Inertial navigation system allows you to specify the location of the missile in space relative to the pre-established coordinate. Due to the fact that the missile eventually will be remote-controlled, adopted as a reference system associated with the layout. The signals from the inertial navigation system function to act as control signals are for the remote control. Complement of the signal adjuster is introduced in addition compensation signal changes.

KEYWORDS: missile, autopilot

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.157

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono koncepcję algorytmizacji procesu wdrażania nowego wyrobu w warunkach wielkoseryjnej produkcji. Opisano algorytm zarządzania projektem przygotowania produkcji i wdrażania procesów wytwarzania wyrobu. Określono metody i techniki zarządzania zapewniające minimalizację odchyłki kosztu docelowego projektu. Przeprowadzono analizę możliwości zastosowania toku postępowania według opracowanego algorytmu i oceniono jego wpływ na wynik kosztu docelowego.

SŁOWA KLUCZOWE: zarządzanie projektem, produkcja wielkoseryjna, koszt docelowy

ABSTRACT: The paper presents the concept of algorithmization of the new product process implementation under the conditions of mass production. There was described the algorithm of project management process of production preparation and implementation processes of production. The article defines methods and management techniques to ensure minimizing the deviation of the project target costs. The analysis of the possibility of applying the course of proceedings according to developed algorithm and evaluated its impact on the outcome target cost.

KEYWORDS: project management tools, target costing, mass production

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.158

STRESZCZENIE: W niniejszym artykule przedstawiono drugi etap prac, który dotyczył zginania próbek wydrukowanych metodą FDM (fused deposition modeling), z różną gęstością wypełnienia, z tworzywa PLA. Celem pracy jest zbadanie wpływu parametrów technologicznych podczas drukowania na parametry wytrzymałościowe wytwarzanego obiektu.

SŁOWA KLUCZOWE: szybkie prototypowanie, druk 3D, PLA, FDM

ABSTRACT: This paper presents the second stage of work, which concerned bending of speciments printed in FDM (fused deposition modeling) technology, with different density of the filling, made of PLA. Examining the influence of technological parameters on the strength parameters of the produced object is the purpose of this work.

KEYWORDS: rapid prototyping, 3D printing, PLA, FDM

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.159

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono proces postępowania podczas doboru rodzaju kierownic do silnika wiatrowego typu Savonius metodą symulacji komputerowej. Numeryczną analizę przepływu przeprowadzono w programie SolidWorks z dodatkiem Flow Simulation. Przedstawiono kilka konfiguracji zespołu turbiny wiatrowej, sposób analizy wyników oraz wyciągnięte na ich podstawie wnioski.

SŁOWA KLUCZOWE: analiza numeryczna, turbina wiatrowa, kierownica

ABSTRACT: The paper presents the proceeding during stators type selection for the Savonius-type wind turbine using computer simulation. Numerical flow analysis was carried out in SolidWorks software with the SolidWorks Flow Simulation package. Several configurations of the wind turbine set, the results analysis procedure and conclusions based on them, were also described.

KEYWORDS: numerical analysis, turbine Savonius, stator

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.160

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono ideę, możliwości oraz korzyści dydaktyczne wynikające z wprowadzenia przedmiotu „Projektowanie z wykorzystaniem szybkiego prototypowania” realizowanego w Katedrze Mechaniki i Podstaw Konstrukcji Maszyn na Wydziale Nauk Technicznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Celem przedmiotu jest doskonalenie umiejętności pracy zespołowej w rozwiązywaniu problemów inżynierskich – od pomysłu poprzez projekt do wytworzenia prototypu – z wykorzystaniem możliwości, jakie niesie użycie technik szybkiego prototypowania.

SŁOWA KLUCZOWE: projektowanie, szybkie prototypowanie, praca zespołowa

ABSTRACT: This paper presents the idea, possibilities and teaching advantages resulting from the introduction a subject, entitled „Design with the use of rapid prototyping”, implemented in the Chair of Mechanics and Bases of Machinery Design at the Faculty of Technical Sciences of the University of Warmia and Mazury in Olsztyn. The subject’s aim is to improve the teamwork skill in engineering problems solving, beginning from the idea, through the design until the prototype manufacture, with the use of rapid prototyping techniques possibilities.

KEYWORDS: design, rapid prototyping, teamwork

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.161

STRESZCZENIE: Omówiono sposób przygotowania procesu produkcyjnego formy wtryskowej na element wchodzący w skład mechanizmu, jakim jest wózek dziecięcy. Przedstawiono strategię opracowania planu obróbczego oraz przygotowania kodu sterującego na obrabiarki sterowane numerycznie. Zaprezentowano metodę obróbki elementów kształtujących, z których złożona jest forma, na 5-osiowym centrum frezerskim Matsuura MX-520.

SŁOWA KLUCZOWE: formy wtryskowe, obrabiarki CNC, systemy CAD/CAM

ABSTRACT: Describes a process for the preparation of the production process of the injection mold for the component of the mechanism, which is the stroller. It outlines the strategy for the development of a processing plan and prepare the control code for numerically controlled machines. Presented method of processing elements shaping, which is a form of complex 5-axis center of a milling Matsuura MX-520.

KEYWORDS: injection molding, CNC machining, CAD/CAM

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.162

STRESZCZENIE: W artykule opisano opracowany aktywny (uwzględniający ruchy człowieka) model ciała człowieka. Jako model bazowy wykorzystano numeryczny model ciała człowieka Madymo Pedestrian. Funkcje matematyczne opisujące przebieg kąta w czasie dla wybranych stawów są wykorzystywane do aktywacji modelu człowieka.

SŁOWA KLUCZOWE: aktywny model ciała człowieka, symulacja numeryczna, Madymo, rekonstrukcja wypadków

ABSTRACT: The article describes active human body model developed by authors. Madymo Pedestrian model was used as the base for an active model. Mathematical functions describing the movements of the selected human joints are used to activate human model.

KEYWORDS: active human body model, numerical simulation, Madymo, accident reconstruction

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.163

STRESZCZENIE: W artykule opisano badania symulacyjne wybranych elementów bezpieczeństwa chroniących operatora przed skutkami przewrócenia się podnośnikowego wózka jezdniowego. Do badań wykorzystano pakiet oprogramowania Madymo. Modele wózka przewracane były przy różnych prędkościach i przy zastosowaniu różnych elementów bezpieczeństwa. Skuteczność oceniano na podstawie oszacowanego stopnia ciężkości urazów.

SŁOWA KLUCZOWE: podnośnikowy wózek jezdniowy, elementy bezpieczeństwa, symulacja numeryczna, Madymo

ABSTRACT: The article describes the simulation tests of selected safety components to protect the operator from the effects of forklift overturning. The Madymo package software was used in the study. Forklift models were turned over at different velocities and using various safety components. Effectiveness was evaluated on the basis of the estimated severity of the injuries.

KEYWORDS: forklift, safety components, numerical simulation, Madymo

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.164

STRESZCZENIE: Opisywana w artykule głowica optoelektroniczna była przewidziana jako element wyposażenia pokładowego bezzałogowego minisamolotu uderzeniowego, aby umożliwić sterowanie kamerami oraz stabilizację ich położenia podczas obserwacji obiektów na polu walki. Głowica została zaprojektowana do współpracy z dwiema kamerami: jedną pracującą w świetle widzialnym oraz drugą pracującą w podczerwieni.

SŁOWA KLUCZOWE: głowica optoelektroniczna, sterowanie, stabilizacja, konstrukcja

ABSTRACT: The optoelectronic head described in the article was predicted as the accessory deck unmanned mini of the shock plane enabling the guidance with cameras and stabilization of laying them during observation of objects on the battlefield. The head was designed for the cooperation with two cameras one working in the visible light and second working in the infrared.

KEYWORDS: optoelectronic head, guidance, stabilization, structure

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.165

STRESZCZENIE: W opracowaniu przedstawiono możliwość implementacji teorii ograniczeń w procesach wdrażania systemów komputerowo wspomaganego zarządzania procesami produkcyjnymi (PPC/MRPII/ERP/ERPII).

SŁOWA KLUCZOWE: zintegrowane informatyczne systemy zarządzania, teoria ograniczeń, logiczna chmura

ABSTRACT: The study presents the possibility of implementation of the theory of constraints in the process of implementing computer-aided process management systems (PPC/MRPII/ERP/ERPII).

KEYWORDS: integrated computer-aided management systems, theory of constraints, the logic cloud

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.166

STRESZCZENIE: W pracy zaprezentowano systemowe podejście do komputerowo wspomaganego zarządzania procesem produkcyjnym realizowanym systemach PPC/MRPII w oparciu o założenia teorii ograniczeń i metodę „werbel-bufor-lina” (DBR).

SŁOWA KLUCZOWE: systemy PPC, teoria ograniczeń, metoda „werbel- bufor-lina”

ABSTRACT: The article presents a systemic approach to the computer aided management of the production process conducted in PPC/MRPII systems based on the theory of constraints’ assumptions and the drum-buffer- rope method.

KEYWORDS: PPC system, theory of constraints, drum-buffer-rope

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.167

STRESZCZENIE: Artykuł zawiera zestawienie wyników symulacji numerycznych zjawiska kawitacji w zwężce Venturiego z danymi z badań eksperymentalnych, przeprowadzonych z użyciem optoelektronicznego systemu do pomiaru intensywności chmury kawitacyjnej. Celem artykułu jest określenie stopnia zgodności uzyskanych wyników i ocena przydatności wybranej metody walidacji. Motywacją do badań jest brak metody umożliwiającej precyzyjne określenie zawartości pary wodnej w płynie w warunkach kawitacji.

SŁOWA KLUCZOWE: kawitacja, modele homogeniczne, optoelektronika

ABSTRACT: The article presents the comparison of the results of numerical simulations of cavitation in venturi tube with data obtained in experimental investigations using an optoelectronic system for measurements of cavitation cloud intensity. The aim of the article is to determine the compliance degree of the obtained results and the evaluation of the suitability of the chosen validation method. The motivation is lack of a method for precise determination of vapour content in liquid during cavitation.

KEYWORDS: cavitation, homogeneous models, optoelectronic

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.168

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono proces projektowania modelu sztucznej ręki w oparciu o założenia projektowe i gotowe podzespoły elektroniczne dostępne na rynku. Model opracowano z wykorzystaniem metody komputerowego wspomagania projektowania (CAD).

SŁOWA KLUCZOWE: manipulator antropomorficzny, sztuczna ręka, CAD

ABSTRACT: The article presents the design process of the artificial hand model, based on design assumptions, and available electronic components. The model was developed using the method of computer aided design (CAD).

KEYWORDS: anthropomorphic manipulator, artificial hand, CAD

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.170

STRESZCZENIE: Celem artykułu jest przedstawienie projektu robota mobilnego przeznaczonego do inspekcji rurociągów, a w szczególności do inspekcji przewodów kanalizacyjnych, wyposażonego w głowicę obserwacyjną oraz posiadającego możliwość dostosowania swoich parametrów geometrycznych do różnych przekrojów przewodów kanalizacyjnych.

SŁOWA KLUCZOWE: robot inspekcyjny, inspekcja rurociągów

ABSTRACT: The main aim of this article is to present the design of the model of the mobile robot for inspection of pipelines, specifically designed for the inspection of sewer pipes. The robot is equipped with a rotary head with a camera and can adjust their geometrical parameters to assorted diameter sewer pipes.

KEYWORDS: inspection robot, pipelines inspection

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.171

STRESZCZENIE: W artykule omówiono podstawowe pojęcia związane z wpływem oddziaływań klimatycznych, ze szczególnym uwzględnieniem obciążeń wiatru na konstrukcję budynków wysokich. Rozwój nowoczesnych form architektonicznych wymaga stosowania coraz bardziej złożonych systemów konstrukcyjnych, które muszą być poprzedzone skomplikowanymi obliczeniami numerycznymi, uwzględniającymi zagadnienia oddziaływań zewnętrznych na poszczególne elementy nośne obiektu.

SŁOWA KLUCZOWE: budynek wysoki, oddziaływania wiatru, Robot Structural Analysis, technologia wymiany informacji BIM, architektura budynków wysokich

ABSTRACT: The article discusses elementary concepts related to the impact of climate factors, especially wind loads, on the structure of high-rise buildings(tall buildings). The development of modern architectural forms requires the application of more and more complex structural systems which must be preceded by complex numerical calculations, with consideration given to external impact on individual bearing elements of a facility.

KEYWORDS: Tall buildings, Wind effect, Robot Structural Analysis, Building Information Modelling BIM, Architecture of tall building

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.172

STRESZCZENIE: Przedstawiono możliwości wspomagania zadań analizy uciążliwości akustycznej hałasu drogowego z wykorzystaniem map akustycznych. Zaproponowano model identyfikacji zdarzeń akustycznych wywołanych źródłami liniowymi w środowisku. Model uwzględnia parametry obiektów środowiska o charakterze ilościowym i jakościowym.

SŁOWA KLUCZOWE: uciążliwość akustyczna, hałas drogowy, modelowanie, mapa akustyczna

ABSTRACT: There were presented possibilities of supporting analysis of acoustic nuisance of road traffic with the use of acoustic maps. There was proposed a model of identification of acoustic events caused in the environment by linear sources. The model takes into account parameters of objects in the environment, both of quantitative and qualitative nature.

KEYWORDS: noise nuisances, road traffic noise, modeling, acoustic map

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.173

STRESZCZENIE: Artykuł przedstawia możliwości modelowania przestrzennego procesu toczenia stopu aluminium PA9. Do symulacji procesu skrawania zostało użyte oprogramowanie DEFORM3D. Prezentuje wszystkie etapy modelowania od przygotowania procesu do otrzymania wyników i przykładowej analizy rozkładu naprężeń i temperatur w strefieskrawania.

SŁOWA KLUCZOWE: modelowanie przestrzenne, obróbka skrawaniem, MES

ABSTRACT: The article presents the possibilities of 3D modeling of the aluminum alloy PA9 turning process. To simulate machining process has been used DEFORM3D software. It presents all the stages of the modeling process from preparation to receive the results, and sample analysis of the distribution of stresses and temperatures in the cutting zone.

KEYWORDS: 3D modeling, machining, FEM

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.174

STRESZCZENIE: Przedstawiono wyniki prac nad projektem i budową stanowiska badawczego przeznaczonego do badań wytrzymałościowych na elastycznych niskociśnieniowych przewodach wodnych. Zbudowane urządzenie pozwala na sprawne badanie wytrzymałości przewodów zgodnie z normami dotyczącymi badań hydrostatycznych węży i przewodów z gumy i tworzyw sztucznych.

SŁOWA KLUCZOWE: badania wytrzymałościowe, przewody hydrauliczne, przewody niskociśnieniowe

ABSTRACT: The results of works were introduced in the present article over the project and the building of the position of investigative, designed to stamina investigations on elastic low-pressure water lines. The built device allows to the efficient investigation of endurance of produced lines to norms relating to hydrostatical snakes and lines from the gum and from artificial materials investigations according.

KEYWORDS: stamina investigations, hydraulic lines, low-pressure lines

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.175

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono próbę komputerowego zamodelowania realnej, inżynierskiej wiedzy projektowej używanej w małej firmie. Skupiono się przede wszystkim na etapie projektowania koncepcyjnego. Podjęto próbę stworzenia koncepcji środowiska komputerowego.

SŁOWA KLUCZOWE: modelowanie wiedzy, projektowanie koncepcyjne

ABSTRACT: The paper presents the attempt of engineering design knowledge modeling in a small firm. The description is limited to the conceptual design. There is proposed the concept of the computer environment.

KEYWORDS: knowledge modeling, conceptual design

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.180

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono wyniki prac nad projektem i wykonaniem stanowiska dydaktycznego do badania parametrów pracy wentylatorów w różnych układach. Stanowisko wykorzystywane jest do zajęć dydaktycznych w ramach laboratorium z przedmiotu mechanika płynów w Katedrze Mechaniki i Podstaw Konstrukcji Maszyn w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. Zaprezentowano koncepcję rozwiązania konstrukcji, pokazano i omówiono końcowy efekt prac oraz przytoczono przykładowe wyniki przeprowadzonych pomiarów.

SŁOWA KLUCZOWE: wentylator, mechanika płynów, stanowisko dydaktyczne

ABSTRACT: The results of works were introduced in the present work over project and the realization of didactic station to the investigation of the work parameters of ventilators in various configurations. The position is used to lections within the laboratory from object of the mechanic of liquids in The Cathedral Mechanics and Bases Construction Machines at The University of Warmia and Mazury in Olsztyn. Introduce the conception of the solution of the construction in the article, show and talk over the final effect of works and quote the example results of conducted measurements.

KEYWORDS: ventilator, mechanic of liquid, didactic station

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.176

STRESZCZENIE: Przedstawiono konstrukcję mechaniczną i elektryczną zdalnie sterowanego małego mobilnego robota gąsienicowego. Opisano budowę układu sterowania wykorzystującego mikrokomputer Raspberry Pi 2 oraz oprogramowanie opracowane w języku Python.

SŁOWA KLUCZOWE: robot mobilny, układ sterowania, Raspberry Pi 2, systemy CAD/CAM/CAE

ABSTRACT: The mechanical and electrical construction of the small remote controlled mobile robot was presented. The control system based on a microcomputer Raspberry Pi 2 and software developed in Python language was described.

KEYWORDS: mobile robot, control system, Raspberry Pi 2, CAD/CAM/ CAE

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.177

STRESZCZENIE: Opisano problematykę translacji uogólnionego kodu CL DATA na kod G zgodny z układami sterowania obrabiarek CNC. Przeanalizowano możliwość wykorzystania modułów CAM systemu CATIA w przygotowaniu produkcji i opracowano rozwiązanie generowania postprocesorów.

SŁOWA KLUCZOWE: CATIA, IMS Software, systemy CAD/CAM/CAE, CL DATA, postprocesor

ABSTRACT: The problem of the universal CL DATA code translation to the G code for CNC machines was described. The possibility of using the CAM modules of the CATIA software in production set-up was analyzed. The solution of postprocessors generation was developed.

KEYWORDS: CATIA, IMS Software, CAD/CAM/CAE systems, CL DATA, postprocessor

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.178

STRESZCZENIE: Głównym celem artykułu jest przedstawienie systemu dla autonomicznego samochodu budowanego w celach testowych. Szczególnie skupiono się na opisaniu układu czujników, fuzji sensorycznej oraz użytym oprogramowaniu. Przedstawiono sposób rozmieszczenia czujników oraz rozdział zasilania. Zaprezentowano również sposób wyznaczania trasy oraz kolejne kroki realizacji samodzielnej jazdy. Wskazano zalety dedykowanego oprogramowania PolySync firmy Harbrick dla autonomicznych pojazdów.

SŁOWA KLUCZOWE: układ sensoryczny, bez kierowcy, autonomiczny

ABSTRACT: The main purpose of the article is present a system for an autonomous vehicle constructed for testing. Especially focused on describing the sensors fusion and software used. Shows the the arrangement sensors and power supply section. Also presented method for calculating the route and next steps for execution driving without a driver. Article also shows the advantages of dedicated software PolySync from Harbrick for autonomous cars.

KEYWORDS: sensors, driverless, autonomous

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.179

STRESZCZENIE: Artykuł przedstawia nową metodę tworzenia typoszeregu wielostopniowych przekładni zębatych. Nie jest ona oparta na zasadach podobieństwa. Celem było uzyskanie maksymalnej unifikacji elementów zębatych przy równoczesnym zachowaniu lub zwiększeniu przenoszonej mocy. Do rozwiązania problemu wykorzystano algorytm genetyczny.

SŁOWA KLUCZOWE: przekładnie zębate, typoszereg, unifikacja , algorytmy genetyczne

ABSTRACT: In the paper, new creation method of series of types of multi-stage gears was presented. The method is not based on the rules of similarity. The aim was to achieve the maximal unification of geared pairs, simultaneously preserving or increasing the transmitted power. The dedicated genetic algorithm was used for solution of the discussed task.

KEYWORDS: gears, series of types, unification, genetic algorythm

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.181

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono przykłady nowych konstrukcji chwytaków, które mogą znaleźć zastosowanie na różnych etapach procesów technologicznych. Przeanalizowano także możliwość wykorzystania druku 3D w projektowaniu nowych rozwiązań konstrukcyjnych. Na bazie testowego modelu sprawdzono jego dokładność z uwzględnieniem różnych grubości wydruku.

SŁOWA KLUCZOWE: proces technologiczny, chwytak robota, druk 3D

ABSTRACT: The article presents examples of new designed robot grippers, which can be used in different stages of technological processes. It also analyzes the possibility of using 3D printing in the design of new structural solutions. In relation to different thicknesses of print the test model accuracy was verified

KEYWORDS: technological process, robot gripper, 3D print

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.182

STRESZCZENIE: W pracy omówiono zagadnienia związane z możliwością i perspektywami wykorzystania technologii Big Data w inżynierii. Zdefiniowano pojęcie Big Data. Omówiono wybraną metodę przetwarzania danych w technologii Big Data. Przedstawiono możliwości wykorzystania Big Data w inżynierii.

SŁOWA KLUCZOWE: Big Data, hadoop, analiza danych

ABSTRACT: In the following paper issues related to the possibility and perspectives of using Big Data technology in engineering were presented. The concept of Big Data was defined. The chosen method of processing data in Big Data technologies was discusses. The possibility of using Big Data engineering was shown.

KEYWORDS: Big Data, hadoop, data analysis

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.183

STRESZCZENIE: Przedmiotem pracy jest zdefiniowanie zalecanej, rozumianej jako najbardziej praktycznie użytecznej, postaci systemowego fundamentu zespolonego uprzednio opracowanego przez autora. Ten system konstrukcyjny jest przeznaczony do bezpiecznego posadowienia silnie obciążonych budynków na gruntach o bardzo niskiej nośności i na terenach aktywnych sejsmicznie. Proponowany system konstrukcyjny fundamentu dzięki swej budowie wewnętrznej cechuje się możliwością pochłaniania drgań oraz nie wymaga stosowania głębokich wykopów. Jego elementy składowe mogą przyjmować różnorodne kształty i w różny sposób rozmieszczane w jego przestrzeni. W pracy przedstawiono najprostszą postać elementów pośrednich wraz ze sposobem ich ekonomicznego rozmieszczenia w przestrzeni takiej konstrukcji, co umożliwia rozdzielenie sił przyłożonych do węzłów obciążenia na bardzo dużą liczbę węzłów brzegowych, które niekoniecznie muszą być zlokalizowane w strefie obwodowej fundamentu. Prezentowana postać systemu ma cechy optymalnego rozwiązania technicznego spełniającego w sposób zadawalający często sprzeczne wymogi konstrukcyjne z wymogami natury funkcjonalnej.

SŁOWA KLUCZOWE: fundament, grunt o niskiej nośności, teren sejsmiczny

ABSTRACT: Subject of the paper is to define the recommended and considered as practically the most useful shape of the system of combined foundation previously invented by the author. The structural system is intended for needs of the safe location of the heavily loaded buildings located on subsoil of very small load carrying ability and in the earthquake areas. Proposed structural system of the foundation, due to its inner build, has an inherent feature of absorbing energy caused by vibrations and it does not require to make the deep trenches. Its component parts can take various forms and they can be arranged in different ways in its space. In the paper there are presented the simplest shapes of intermediate members together with an economic way of their distribution in space of such a system what makes possible to spread forces, applied to the load nodes, among possible big number of the boundary nodes, which can be not necessarily placed along perimeter of the foundation. Presented shape of the system has characteristics of an optimum technical solution, which in satisfactory way can fulfill sometimes contradictory structural and functional requirements.

KEYWORDS: foundation, subsoil of small load capacity, earthquake area

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.184

STRESZCZENIE: W referacie zwrócono uwagę na ograniczenia możliwości oceny rezultatów artyleryjskich strzelań przeciwlotniczych, wynikające z użycia lornetki TZK. Opisano budowę i zasadę działania alternatywnego systemu oceny strzelań do celów powietrznych. Szczególną uwagę zwrócono na opis funkcjonalności opracowanego programu „Tarcza” w zakresie komputerowego wspomagania procesu oceny strzelań do celów powietrznych.

SŁOWA KLUCZOWE: lokacja akustyczna, ocena przeciwlotniczych strzelań artyleryjskich

ABSTRACT: In this paper attention was drawn to the limitations of the possibility of assessing the results of antiaircraft artillery shootings, resulting from the use of binoculars TZK. Describes the construction and operation of the evaluation system for shooting air targets as an alternative. Particular attention was given to the description of the functionality of the developed program „Shield” in the field of computer-aided of the evaluation process air targets shooting.

KEYWORDS: acoustic location, evaluation of antiaircraft artillery shooting

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.185

STRESZCZENIE: Wiarygodne dane o ilości paliwa w zbiornikach są podstawą do pomiarów systemu paliwowego, zapewniających wystarczającą dokładność w każdych warunkach eksploatacyjnych. W artykule przedstawiono wyniki badań dwóch typowych sond paliwowych, uzyskane podczas testów na specjalnych stanowisku pomiarowym. Otrzymane wyniki są świadectwem istnienia zależności pomiędzy warunkami eksploatacyjnymi systemu paliwowego a dokładnością pomiaru ilości paliwa oraz potwierdzają konieczność stosowania dodatkowych układów korygujących.

SŁOWA KLUCZOWE: pojazdy szynowe, system paliwowy, dokładność pomiaru ilości paliwa

ABSTRACT: Reliable information about the amount of fuel in the fuel tanks is the basis of accurate fuel system, providing sufficient accuracy in all operating conditions. The article presents the results of two typical probes fuel obtained from tests on special test bench. The results show the effect of operating conditions on the accuracy of measurements and the need for additional corrective systems.

KEYWORDS: fuel rail vehicles, fuel system, the accuracy of measuring the amount of fuel

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.186

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono proces modelowania matematycznego i symulacji lotu celu powietrznego z wykorzystaniem pakietu MathCAD. W pracy zaprezentowano dwa modele: model oparty na równaniach kinematycznych i model opisany równaniami dynamicznymi. Zamieszczono przykładowe wyniki badań symulacyjnych.

SŁOWA KLUCZOWE: obrona powietrzna, model matematyczny, symulacja komputerowa

ABSTRACT: This article presents the process of mathematical modeling and flight simulation of a flight air target with the use of a package MathCad. The paper presents two models: the first based on the kinematic equations, the latter on the dynamic equations. The work is completed with the examples of selected simulation of the aerial target flights.

KEYWORDS: anti-air defense, mathematical model, computer simulation

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.187

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono kolejność działań w środowisku TIA Portal podczas przygotowywania podstawowego, zintegrowanego układu sterowania procesem technologicznym. Omawiane zagadnienie jest interesujące z tego powodu, że środowisko TIA Portal umożliwia integrację systemów zbudowanych z elementów automatyki dostarczanych przez firmę SIEMENS, co jest obowiązującym trendem w projektowaniu układów automatyki.

SŁOWA KLUCZOWE: sterowniki PLC, automatyzacja, integracja układów sterowania

ABSTRACT: Authors present basic steps in TIA Portal environments necessary for preparation of integrated process automation system. Presented issue is interesting because TIA Portal environment allows synthesis and integration of systems built of elements manufactured by SIEMENS. Such approach is nowadays leading trend in designing and building of automation systems.

KEYWORDS: PLC controllers, automation, integration of automation systems

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.188

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono sposób realizacji dwóch eksperymentów, w których rozwarstwiano płaskie próbki z kompozytu warstwowego. W pierwszym przypadku rozwój szczeliny spowodowany był przekroczeniem dopuszczalnych naprężeń normalnych w osnowie, natomiast w drugim pękanie następowało w wyniku przekroczenia naprężeń stycznych. Celem badań było otrzymanie charakterystyk sztywności próbek i wyznaczenie progowych wartości odkształceń, przy których kompozyt zaczyna pękać.

SŁOWA KLUCZOWE: kompozyt warstwowy, rozwieranie, ścinanie wzdłużne, eksperyment

ABSTRACT: This article presents the method of implementing the two experiments delamination of flat samples of the composite layer. In the first case, the crack propagation was caused by exceeding the normal stress in the matrix, while in the second crack was caused by exceeding the shear stress. The aim of the study was to obtain the load–displacement response of samples and determining the critical deformation values at which the composite starts cracking

KEYWORDS: layer composite, interlaminar tension, interlaminar sliding shear, experiment

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.189

STRESZCZENIE: Symulacje komputerowe tłoczenia blach na zimno zazwyczaj przeprowadza się dla modeli materiałowych dostarczonych przez producentów oprogramowania. W artykule porównano wyniki symulacji tłoczenia przykładowej części nadwozia samochodowego ze stali S420MC dla trzech zestawów parametrów modelu materiałowego odpowiadających wymaganiom normy, w tym wyznaczonych doświadczalnie dla konkretnej dostawy. Oceniono wpływ tych parametrów na ryzyko wystąpienia wad w wytłoczce na podstawie diagramów FLD, stwierdzając istotny ich wpływ zwłaszcza na ryzyko powstawania pęknięć wytłoczki. Sformułowano zalecenia do projektowania tłoczników.

SŁOWA KLUCZOWE: tłoczenie blach, symulacja MES, model materiałowy

ABSTRACT: Computer simulation of cold metal forming is usually performed using material models delivered by software makers. Results of simulations of metal forming of an exemplary car body part made of S420MC steel for three sets of material model parameters which are suited to the needs of standard, among them for the parameters fixed experimentally for the specified delivery, are compared in the paper. The influence of material model parameters on risk of the drawpiece defects appearance basing on FLD diagrams has been evaluated. The essential influence of the material model parameters especially on the risk of cracks of the drawpiece appearance has been stated. Some advices to stamping die designing have been formulated

KEYWORDS: sheet-metal forming, FEM simulation, material model

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.190

STRESZCZENIE: Model materiałowy do symulowania tłoczenia blach metodą elementów skończonych wymaga podania odpowiednich parametrów, które wyznacza się doświadczalnie. W artykule wyznaczono te parametry dla próbek wyciętych na frezarce i elektrodrążarce oraz wykrojnikiem. Na podstawie porównania wyników doświadczeń i symulacji komputerowej próby jednoosiowego rozciągania dokonano oceny adekwatności przyjętego modelu materiałowego do rzeczywistości oraz poprawności wyznaczonych wartości parametrów modelu.

SŁOWA KLUCZOWE: tłoczenie blach, symulacja MES, model materiałowy

ABSTRACT: Material model to simulate sheet-metal forming using finite elements method needs assuming their proper parameters, which are determined experimentally. The parameters for specimens cut out by means of milling machine, spark machine and blanking die have been determined in the paper. Based on comparison of the results of experiments and computer simulation of uniaxial tensile test adequateness of the assumed material model to reality, correctness of values of its parameters.

KEYWORDS: sheet-metal forming, FEM simulation, material model

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.191

STRESZCZENIE: W niniejszym artykule przedstawiono metodykę oraz wyniki badań dotyczących eksperymentalnego generowania i spalania paliw ciekłych typu diesel w silniku tłokowym o zapłonie samoczynnym. Zwrócono uwagę na zmienność parametrów pracy silnika uruchamianego w trybie biegu jałowego oraz pod obciążeniem. Dokonano analizy zmienności temperatury w poszczególnych cylindrach, w zależności od rodzaju generowanego paliwa wykorzystywanego do jego zasilania. Przeprowadzono dokładną analizę jakościową i ilościową spalin przy wykorzystaniu jako paliwa substytutu biogazu o różnych proporcjach metanu i dwutlenku węgla. Określony został charakter zmian składu spalin, w tym cząstek CO, CO₂, NO_x w zależności od obciążenia silnika zasilanego różnymi paliwami.

SŁOWA KLUCZOWE: silniki tłokowe, paliwa niskokaloryczne, biogaz, emisja CO i CO₂, emisja NO_x

ABSTRACT: This paper presents the methodology and results of research focused on experimental investigation of generation and combustion of liquid fuels in a combustion piston engine. The study highlights the variability of exhaust gases parameters produced by the engine running in an idle mode and in a generation mode. The experimental analysis includes research about variability of temperatures in the cylinders, depending on the type of fuel used to supply the engine. The qualitative and quantitative analysis of exhaust gases extends on biogas substitutes with different proportions of methane and carbon dioxide. Characteristics were created depending on the composition of exhaust gases, including particulate CO, CO₂, NO_x, for a range of engine load and fuel composition.

KEYWORDS: piston combustion engine, low caloric fuels, biogas, CO and CO₂ emission, NO_x emission

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.192

STRESZCZENIE: W niniejszym artykule przedstawiono metodykę oraz wyniki badań dotyczących eksperymentalnego wzbogacania i spalania paliw ciekłych typu diesel w silniku tłokowym o zapłonie samoczynnym KIPOR KM178F, który został zamontowany w agregacie prądotwórczym KIPOR KDE3500E. W pracy zwrócono uwagę na zmienność parametrów spalin silnika pracującego w trybie biegu jałowego oraz pod obciążeniem zasilanego paliwem ciekłym i wzbogaconym wodorem o różnych udziałach objętościowych, względem objętości całkowitej cylindra silnika. Przeprowadzono dokładną analizę jakościową i ilościową spalin przy wykorzystaniu specjalistycznego sprzętu pomiarowego. Określony został charakter zmian składu spalin, w tym cząstek CO, CO₂, NO_x, w zależności od obciążenia silnika zasilanego różnymi paliwami.

SŁOWA KLUCZOWE: silniki tłokowe, wzbogacanie paliw ciekłych typu diesel, emisja CO i CO₂, emisja NO_x

ABSTRACT: This paper presents the methodology and results of research focused on experimental investigation of enrichment and combustion of liquid fuels in a KIPOR KM178F CI engine mounted in the electric generator KIPOR KDE3500E. The study highlighted the variability of exhaust gases parameters produced by engine running in an idle mode and in a generation mode. Liquid diesel fuel and liquid diesel fuel enriched with hydrogen were used to supply the engine. Various volumetric proportions of hydrogen were calculated. Qualitative and quantitative analysis of exhaust gases was carried out by using specialized measuring equipment. The composition of the exhaust gases, including particulate CO, CO₂, NO_x, depending on the load of working engine powered by different fuels was defined.

KEYWORDS: piston combustion engine, fuels enriching, CO and CO₂ emission, NO_x emission

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.193

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono ogólną charakterystykę zaawansowanego systemu symulacji VBS w zastosowaniach morskich, tj. proces i warunki przeciwstawiania się zagrożeniom, np. asymetrycznym, w portach i bazach morskich. Zastosowano wybrane przykłady oprogramowania użytkowego zapewniającego utworzenie symulowanego tła taktycznego, sterowanie symulacją oraz archiwizowanie i odtwarzanie przebiegu ćwiczenia. Scharakteryzowano możliwości wykorzystania VBS jako nowoczesnego systemu symulacyjnego.

SŁOWA KLUCZOWE: symulacja komputerowa, szkolenie, aplikacja morska, VBS

ABSTRACT: The article presents the general characteristics of the advanced simulation system VBS in marine applications. The process and conditions of countering threats. Asymmetric protection of ports and sea bases. Uses selected examples of application software providing creation of simulated background tactical control, simulation and archiving and playback of course exercises and characterized the possibility of using VBS, as a modern system simulation.

KEYWORDS: computer simulation, training, applications marine, VBS

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.194

STRESZCZENIE: Artykuł przedstawia opis stanowiska badawczego z turbiną gazową Turbec T100 (obecnie Ansaldo Energia Spa) o maksymalnej mocy 100 kW, przystosowanego do spalania paliw niskokalorycznych. Została przedstawiona koncepcja mieszalnika biogazowego, w którym powstaje mieszanka gazowa złożona z gazu wysokometanowego GZ50 – gazu miejskiego oraz dwóch gazów inertnych – dwutlenku węgla oraz azotu. W pracy przeprowadzono symulację spalania gazu zaazotowanego (5÷40% N₂) w zakresie pracy turbiny wynoszącym 30÷90 kW. Wykonano analizy niektórych współczynników pracy turbozespołu, takich jak sprawność, współczynnik nadmiaru powietrza, oraz studium zmian składu spalin (CO, NO).

SŁOWA KLUCZOWE: turbina gazowa, gaz zaazotowany, emisja CO i NO, biogaz

ABSTRACT: A papier provides an overview of the Turbec T100 microturbine test stand (at present Ansaldo Energia Spa.) with maximum electrical power of 100kW adopted to combustion low-caloric fuel. It was presented the concept of biogas mixing station that produces the gas mixture consisting of high-methane gas (GZ50) – gas from city grid, and two inert gases – carbon dioxide and nitrogen. The work was carried out simulations of combustion of nitrogen-rich gas (5-40% N₂) with operating range of the turbine of 30-90kW. An analysis of selected operating parameters such us efficiency, fuel–air equivalence ratio and study of changes in the composition of the exhaust gases (CO, NO) were carried out.

KEYWORDS: gas turbine, nitrogen-rich gas, CO and NO emission, biogas

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.195

STRESZCZENIE: Komputerowe wspomaganie tolerowania wymiarów (CAT) jest niezwykle przydatną funkcją wszelkiego oprogramowania z rodziny CAx. Pozwala na skrócenie czasu pracy nad dokumentacją, przez co zmniejsza koszty opracowania detali oraz minimalizuje możliwość powstawania błędów. W artykule przedstawiono przykład zastosowania modułu CAT systemu DS. CATIA w procesie projektowania mechanicznego.

SŁOWA KLUCZOWE: wymiarowanie, tolerowanie, FTA, CATIA

ABSTRACT: Computer aided tolerancing (CAT) is a very useful function of any software from CAx family. The use of such kind of software allows to reduce the working time over the technical documentation, thus reducing the cost of detail development and it minimizes the possibility of errors. This article presents example of use CAT module of DS CATIA in mechanical design process.

KEYWORDS: dimensioning, tolerancing, FTA, CATIA

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.200

STRESZCZENIE: Artykuł opisuje próbę stworzenia modelu neuronowego wymiennika regeneracyjnego siłowni kondensacyjnej pracującego w zmiennych warunkach ruchu. Wzorzec poprawnej pracy elementów siłowni turboparowej jest pożądany w dziedzinie diagnostyki, ponieważ poprawnie pracujący model neuronowy jest w stanie zastąpić czasochłonne obliczenia bilansowe.

SŁOWA KLUCZOWE: sztuczne sieci neuronowe, modelowanie neuronowe, siłownie kondensacyjne

ABSTRACT: Article describes the attempt to create a neural model of condensing power plant’s regenerative heat exchanger which works in changing conditions. The proper operation plant’s components pattern is needed in areas of diagnosis because this kind of neural model can replace time- consuming and complicated calculations.

KEYWORDS: artificial neural networks, neural modelling, condensation power plant

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.196

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono sposób poprawy pracy stopnia turbinowego wraz z wymiennikiem regeneracyjnym poprzez wprowadzenie pierścienia zgarniającego parę z przecieku nad niebandażowaną łopatką wirnikową bezpośrednio do komory upustowej. Przedstawiono porównanie wyników obliczeń numerycznych dotyczących konstrukcji z zamontowanym pierścieniem i oryginalnej. Obliczenia numeryczne niezmodernizowanej konstrukcji zostały wykalibrowane na podstawie pomiarów wykonanych na rzeczywistym obiekcie pracującym w jednej z polskich elektrowni.

SŁOWA KLUCZOWE: modernizacja, stopnie turbinowe, upusty, przecieki

ABSTRACT: The article presents a methodology which has led to the improvement of turbine stage performance in the area of the regenerative steam extraction chamber by introducing a ring which collects the leakage flow from over unshrouded rotor blade tips and directs it to the extraction chamber. Comparison is made between the results obtained for the initial design (without a ring) and that with the mounted ring. The results obtained for the initial construction were calibrated on the data measured on a real turbine in a Polish power plant.

KEYWORDS: modernization, turbine stage, extraction point, leakage

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.197

STRESZCZENIE: Autor pokazuje coraz to większe przenikanie się branży gier komputerowych z projektowaniem architektonicznym. Dyskutuje, jak przy pomocy gier można wpłynąć na proces projektowy. W tekście przywołano przykłady biur architektonicznych z USA i Japonii używających silników gier komputerowych do tworzenia wirtualnych prezentacji projektowanych budynków, a także przypadek wirtualnej rekonstrukcji nieistniejącego już miasta.

SŁOWA KLUCZOWE: gry komputerowe, proces projektowy, świat wirtualny

ABSTRACT: The author shows the increasing connection between the computer gaming industry and the architecture design. Discusses how the use of games can influence the design process. In the text author cites examples of architectural offices in the USA and Japan using computer game engines to create virtual presentation of designed buildings.

KEYWORDS: computer games, design process, virtual reality

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.198

STRESZCZENIE: Kompleksowe projektowanie układów sterujących i wykonawczych wymaga integracji oprogramowania z kilku dziedzin. Odpowiedni dobór oprogramowania uzyskanie dużej efektywności w procesie projektowym, a przez to umożliwia obniżenie kosztów. W artykule przedstawiono przykład kompleksowego podejścia do projektowania układów: sterującego i wykonawczego na przykładzie brykieciarki hydraulicznej.

SŁOWA KLUCZOWE: PLC, LD, integracja, projektowanie układów

ABSTRACT: Comprehensive design of control systems and regulations requires the integration of software from several fields. Proper selection of such software may help in achieving high efficiency in the design process, and thus can reduce the cost of designing process. This article presents an example of comprehensive approach to designing of actuators and control system on example of hydraulic briquetting press.

KEYWORDS: PLC, LD, integration, systems design

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.199

STRESZCZENIE: Przedstawiono możliwość wykorzystania współczesnych systemów CAD/CAM do komputerowo zintegrowanego opracowania procesów przygotowania produkcji wyrobów przy wykorzystaniu obrabiarek sterowanych numerycznie. Opisano przykład przygotowania produkcji oprawki narzędziowej na wielozadaniowe centrum obróbkowe przy wykorzystaniu systemu CAD/CAM (GibbsCAM).

SŁOWA KLUCZOWE: komputerowo wspomagane przygotowanie produkcji, systemy CAD/CAM

ABSTRACT: The article presents possibility of using contemporary CAD/CAM systems for computer-integrated developing the processes of preparation products manufacturing using numerically controlled machines. Describes an example of production preparation of the tool holder for multi-task machining center using CAD/CAM software (GibbsCAM).

KEYWORDS: Computer aided production preparation, CAD/CAM systems

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.201

STRESZCZENIE: Artykuł przedstawia proces wykorzystania opracowanej konstrukcji urządzenia prowadzącego kamerę cyfrową przeznaczonego do wykonywania ujęć efektowych do przygotowania wizualizacji zagrożeń mechanicznych w szkołach podstawowych i gimnazjach. W pierwszej kolejności omówiono narzędzia i techniki, z których korzysta się przy wykonywaniu projektu wizualizacji. W dalszej części artykułu opisano realizację procesu powstawania wizualizacji.

SŁOWA KLUCZOWE: green screen, blue box, kontrola ruchu, kamera cyfrowa, slider, efekty specjalne, film, multiplikacja, urządzenie, mechatronika

ABSTRACT: This article presents the use of a device for digital camera control in realization of effects shots in multimedia visualizations of hazards in primary and secondary schools. In the first place was made a general overview of tools and techniques used in projects of visualizations. The rest of this article describes the implementation of the process of creating visualizations.

KEYWORDS: green screen, blue box, motion control, digital camera, slider, special effects, movies, multiplication, device, mechatronics

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.202

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono perspektywy zarządzania produktem na etapie jego rozwoju w kontekście kształtowania komponentów modelu biznesu. Celem artykułu jest dokonanie krytycznej analizy możliwości zarządzania produktem na etapie jego rozwoju przy wykorzystaniu technologii informatycznych poprzez rozwój relacji biznesowych.

SŁOWA KLUCZOWE: model biznesu, technologie informatyczne, zarządzanie produktem, nowy produkt

ABSTRACT: In the paper, the perspectives of product management at the stage of its development, in context of development of the components of business model, are presented. The aim of this article is to make a critical analysis of the possibilities of product management at the development stage by development of business relationships and with the implementation of information technologies.

KEYWORDS: business model, information technology, product management, new product

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.203

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono wykorzystanie programu Artlantis do tworzenia wizualizacji. Opisano narzędzia potrzebne w procesie tworzenia wizualizacji komputerowych. Pokazano nowoczesny sposób projektowania z zastosowaniem bibliotek i materiałów zawartych w tym programie.

SŁOWA KLUCZOWE: architektura, model, projekt, wizualizacja

ABSTRACT: This paper presents the use of the program Artlantis to create a visualization. Describes the tools needed in the process of creating computer visualizations. Shown modern way to design with the use of libraries and materials contained in this program.

KEYWORDS: architecture, model, design, visualization

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.204

STRESZCZENIE: Przedstawiono przykładowe podejście do określenia odporności na wyrywanie nierozłącznych połączeń formowanych na drodze odkształceń plastycznych. Porównano trwałość pojedynczych połączeń plastycznych na drodze doświadczalnej i określonej symulacją komputerową metodą elementów skończonych w procesie niszczenia przez wyrywanie.

SŁOWA KLUCZOWE: połączenia prasowane, trwałość przy wyrywaniu

ABSTRACT: This summary presents examples of the approach to the determination of resistence to pulling out of inseparable connections formed in the way of plastic deformation.In the process of destruction by pulling out was compared the persistence of the plastic single connections determinated experimentally and defined by computer simulation using finite elements method.

KEYWORDS: pressed connections, pulling out persistence

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.205

STRESZCZENIE: Metoda fototrawienia daje duże możliwości dotyczące odtwarzania wzoru rysunkowego na podłożu metalowym. Rozwój technologii obróbki chemicznej z fotooptyką pozwolił na profesjonalne zajmowanie się wytwarzaniem detali precyzyjnych metodą fototrawienia. Można ją stosować na elementach płaskich oraz blachach o bardziej złożonym kształcie. Jej zaletą jest stosunkowo niski koszt w stosunku do obróbki tradycyjnej – wiórowej czy plastycznej. Stanowi szybką alternatywę przy tworzeniu wzorów w produkcji małoseryjnej lub prototypowej.

SŁOWA KLUCZOWE: trawienie, naświetlanie, folia, druk

ABSTRACT: Method of the photoetching gives great possibilities of reconstructing the pattern on a metal surface. Development of the chemical treatment technology using photooptics allowed to professional dealing with the producion of precision parts The photoetching process can be used for flats elements or plates in more complicated shapes. The advantage is its relatively low costs compared to traditional metal shaving or plastic processing It provides a rapid alternative for creating patterns in the production of small series or prototype.

KEYWORDS: etching, exposure, foil, printing

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.206

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono wyniki analizy i badań rozpoznawczych nt. możliwości zastosowania transformaty Fouriera w badaniu prototypowego modułu suszącego linii otrzymywania paliwa z recyklingu odpadów w czasie jego pracy. Transformata Fouriera została wykorzystana w badaniu powłok prewencyjnych, które były zastosowane do ochrony elementów prototypowej linii.

SŁOWA KLUCZOWE: badania ultradźwiękowe, defektoskop cyfrowy, moduł suszący, transformata Fouriera

ABSTRACT: The results of the analysis of the possibility of the use of Fourier transform in the study of a prototype module drying line to receive fuel from recycling waste during its operation. Fourier transform was used in the study of preventive coatings, which are applied to protect the elements of the prototype line.

KEYWORDS: ultrasonic testing, digital flaw detector, drying module, Fourier transformation

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.207

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono sposób integracji podsystemu monitoringu zrealizowanego na Centralnym Poligonie Sił Powietrznych oraz opisano metodyką badania systemu – opracowano i wykorzystano w ramach realizacji projektu badawczego. Komputerowy system obiektywnej kontroli pracy bojowej Przeciwlotniczych Zestawów Rakietowych (PZR) ma za zadanie rejestrowanie i monitoring w czasie rzeczywistym realizacji zadań bojowych, zwłaszcza podczas strzelań rakietowych.

SŁOWA KLUCZOWE: system obiektywnej kontroli, integracja, metodyka badań

ABSTRACT: The article presents the way of how to integrate the monitoring subsystem implemented at the Central Air Force Test Site as well as describes the methodology of the study of the system, which was developed and used for the purpose of this research project. Objective control computer system of the Surface-To-Air Missile Systems (SAM Systems) has the task to recording and real-time monitoring of the SAM Systems operation tasks, especially during missile shootings.

KEYWORDS: objective control system, integration, research methodology

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.208

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono możliwości wykorzystania systemów CAx w procesie automatyzacji zadań grafiki. Przeanalizowano możliwość zastosowania języka AutoLISP i środowiska Visual LISP w systemie CAx.

SŁOWA KLUCZOWE: programowanie, AutoLISP, Visual LISP, AutoCAD, system CAx

ABSTRACT: In this paper possibilities of using of CAx systems to automation process of graphical tasks are presented. Possibility of using AutoLISP language with VisualLISP environment in CAx system are analysed.

KEYWORDS: programming, AutoLISP, Visual LISP, AutoCAD, CAx system

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.209

STRESZCZENIE: W referacie zaprezentowano możliwość wykorzystania pakietu MathWorks™ Matlab® do symulowania lotu rakiety aerobalistycznej. Zaimplementowano model dynamiki rakiety i atmosfery oraz przeprowadzono badania symulacyjne.

SŁOWA KLUCZOWE: rakieta aerobalistyczna, symulacja komputerowa, Matlab

ABSTRACT: The paper presents the possibility of using MathWorks™ Matlab® software to simulate the flight of an aeroballistic missile. Missile dynamics and atmosphere model are implemented and the results of numerical simulations are discussed.

KEYWORDS: aeroballistic missile, computer simulation, Matlab®

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.210

STRESZCZENIE: W niniejszym artykule zostanie zaprezentowane narzędzie wspierające projektowanie miejskich sieci połączeń komunikacyjnych w aplikacji Blender. Jest to wtyczka pozwalająca na szybkie i wygodne łączenie dwóch dowolnie usytuowanych w przestrzeni skrzyżowań za pomocą odcinka drogi, manipulowanie geometrią tworzonego połączenia oraz wprowadzanie nieniszczących zmian w układzie już skomunikowanych skrzyżowań.

SŁOWA KLUCZOWE: generator dróg, skrzyżowania, przestrzeń miejska, Blender

ABSTRACT: In this paper a tool aiding design of urban communication networks within Blender application will be presented. The plugin enables fast and effortless connection of two randomly located crossroads with a length of a road, influencing a geometry of created junction, and introducing non-destructive correction within the layout of already connected crossroads.

KEYWORDS: road generator, crossroads, urban space, Blender

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.211

STRESZCZENIE: Niniejszy artykuł przedstawia metodykę postępowania oraz narzędzia, które pozwoliły przetworzyć dane o ruchu ciała człowieka, zarejestrowanego w sesji motion-capture przez system wizyjny Qualisys w celu uzyskania realistycznej, trójwymiarowej animacji postaci w aplikacji Blender. Otrzymane rezultaty przyczynią się do poprawienia jakości filmów szkoleniowych na temat bezpieczeństwa poprzez zwiększenie ich realizmu i wynikające z tego uwydatnienie przekazu.

SŁOWA KLUCZOWE: system wizyjny, motion-capture, realistyczna animacja 3D, edukacja

ABSTRACT: This paper presents the methodology and tools that allowed to process the human body motion data, acquired during a motion-capture session by Qualisys vision system, in order to produce a realistic 3D character animation within Blender application. Achieved outcomes will contribute to the increase of quality of educational videos related to the topics of safety via improving their realism and making them more comprehensive.

KEYWORDS: vision system, motion-capture, realistic 3D animation, education

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.212

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono metodę optymalizacji geometrii wirnika turbiny powietrznej pracującej w układzie UWCAES. Opisano obiekt poddany modyfikacjom, budowę funkcji celu oraz użyte algorytmy. Na końcu porównano otrzymane wyniki z geometrią wzorcową. Przedstawiony sposób zwiększania sprawności jest możliwy do zastosowania w innych turbinach cieplnych.

SŁOWA KLUCZOWE: optymalizacja, turbiny, UWCAES, magazynowanie energii, sprawność

ABSTRACT: The work presents an optimization method of rotor blade geometry of an air turbine working in an UWCAES system. The modified object, the objective function and the used algorithms have been described. Finally, the results of the optimization process have been compared with the original case. The presented method of the efficiency improvement can be used in other thermal turbines.

KEYWORDS: optimization, turbine, UWCAES, energy storage, efficiency

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.213

STRESZCZENIE: W pracy omówiono budowę aplikacji wspomagającej proces modelowania połączeń mechanicznych stosowanych w fotelach samochodowych. Przedstawiona została koncepcja modelu UML połączenia oraz sposób jego implementacji w wybranym środowisku CAE.

SŁOWA KLUCZOWE: połączenia mechaniczne, MES, KBE

ABSTRACT: The paper presents the process of an application development for modeling fasteners used in automotive seatings. The conceptual UML fastener model and its implementation in the CAE system are also shown.

KEYWORDS: fasteners, FEA, KBE

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.214

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono koncepcję systemu wspomagającącego proces prowadzenia analiz za pomocą MES. Wspomaganie może być prowadzone na etapach przygotowania modelu, wykonywania obliczeń oraz analizy wyników. Dostępne są także operacje pozwalajace na zarządzanie modelami MES. Rozwiązania zastosowane w nowym systemie zostały porównane z dotychczasowymi.

SŁOWA KLUCZOWE: zarządzanie modelami MES, automatyzacja procesu

ABSTRACT: The paper presents the concept of a PLM application to support FEA analysis processes. The supporting tools can operate during the model development, the problem solving and the results analysis. Management operations are also available. The developed methods are compared with past solutions.

KEYWORDS: management of FEA models, process automation

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.215

STRESZCZENIE: W niniejszym artykule zaprezentowano kombinatoryczno-cykliczną metodę optymalizacji, która została wykorzystana do sprawdzenia dokładności maszyny współrzędnościowej poprzez analizę odchylenia standardowego punktów pomiarowych na kuli wzorcowej. Opracowane oprogramowanie dla systemu CAD/CAM/CAE Siemens NX jest przeznaczone do porównywania wzorca z obiektem rzeczywistym celem przeprowadzenia analizy błędów wykonania elementu rzeczywistego.

SŁOWA KLUCZOWE: metody kombinatoryczno-cykliczne, dokładność CMM

ABSTRACT: In this paper, The Combinatorial-Cyclic method of Optimization (CCOpt) is used to inspect the accuracy of a CMM by analyzing the standard deviation of measurements points on a calibration sphere. A software dedicated to perform sphere fitting and error analysis were developed within the frame of the integrated CAD/CAM/CAE system SIEMENS (GRIP).

KEYWORDS: combinatorial-cyclic method, CMM accuracy

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.216

STRESZCZENIE: W referacie opisano opracowane rozwiązania programowe modelu generatora przeznaczonego do kontroli wybranych parametrów Radiolokacyjnej Stacji Wykrywania i Naprowadzania P-18 „LAURA”. Zaprezentowane algorytmy zostały zaimplementowane praktycznie i są przeznaczone do współpracy z procesorem opartym na architekturze ARM, a ich głównym zadaniem jest sterowanie układem bezpośredniej syntezy cyfrowej AD9910.

SŁOWA KLUCZOWE: generator DDS, sterowanie generatorem DDS

ABSTRACT: In the paper describes created and implement practically on the model, software that controls the direct digital synthesis (DDS) generator circuit (witch AD9910) for controlling selected parameters of Detection and Positioning Radar Station P-18 „LAURA”.

KEYWORDS: generator DDS, software to DDS

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.217

STRESZCZENIE: W referacie przedstawiono zaprojektowany, a następnie wykonany praktycznie i przebadany model generatora kontrolno-pomiarowego do kontroli wybranych parametrów stacji radiolokacyjnej. Jest to półprzewodnikowy odpowiednik oryginalnego, wbudowanego zespołu strojenia wchodzącego w skład radiolokacyjnej stacji wykrywania i naprowadzania P-18 LAURA.

SŁOWA KLUCZOWE: stacja radiolokacyjna, generator, DDS

ABSTRACT: Designed, constructed and tested in practice model of generator for control radar parameters was presented in the paper. It is a new semiconductor counterpart of original generator which is built in Detection and Positioning Radar Station P-18 „LAURA”.

KEYWORDS: radiolocation station, generator, DDS

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.218

STRESZCZENIE: Praca bazuje na własnych doświadczeniach autora nabytych przy budowie programów komputerowych oraz ich uruchamianiu i eksploatacji, opartych na teorii i oryginalnych algorytmach opracowanych przez autora. Porównywano: efektywność poszczególnych metod komputerowych i własnych algorytmów, potrzebnych danych wejściowych i postać rezultatów. Testowane metody dotyczyły: analizy wytrzymałości oraz pojedynczych prętów prostych różnego typu, w tym kompozytowych, skomplikowanych przestrzennych konstrukcji prętowych – analizy, syntezy, optymalizacji, statyki, dynamiki, stateczności, w tym pod obciążeniem złożonym, stateczności dynamicznej, zastosowania czasoprzestrzeni (3D-T) i obciążeń ruchomych itp. Praca podaje wnioski płynące z tych badań.

SŁOWA KLUCZOWE: analiza, konstrukcje prętowe, powierzchne krytyczne

ABSTRACT: The paper is based on own experiences obtained by constructing, testing and exploiting computer programs based rather on own theory and on original algorithms and after exploitation of some commercial programs. There, were compared: efficiency of selected computer methods, applied own algorithms, necessary input data and form of obtained results. This way tested computer methods concern: mechanical analyses of single straight bars of different types including composite ones, strength of such bars, complicated space bar structures, analysis, synthesis, optimization, static, dynamics, stability – including combined loadings, dynamical stability, application of 3D-Time space for e.g. moving loads etc. The paper presents conclusions resulting off these investigations.

KEYWORDS: analysis, bar structures, critical loadings and surfaces

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.169

STRESZCZENIE: Praca zawiera opis analizy końcowej fazy lotu rakiety przeciwlotniczej naprowadzanej na cel oraz badanie wpływu kąta ataku na skuteczność rażenia głowicy bojowej.

SŁOWA KLUCZOWE: rakieta, głowica bojowa, radiozapalnik

ABSTRACT: The work describes the analysis of the final phase of flight antiaircraft missiles guidance on the purpose and study the impact angle of attack on the effectiveness of destruction warhead.

KEYWORDS: missile, warhead, radio fuze

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.219

STRESZCZENIE: Praca zawiera opis analizy końcowej fazy lotu rakiety przeciwlotniczej naprowadzanej na cel oraz badanie procesu aktywacji radiozapalnika na skuteczność rażenia głowicy bojowej.

SŁOWA KLUCZOWE: rakieta, głowica bojowa, radiozapalnik

ABSTRACT: The work describes the analysis of the final phase of flight antiaircraft missiles guidance on the purpose and study the activation process radiozapalnika the effectiveness of destruction warhead.

KEYWORDS: missile, warhead, radio fuze

DOI: http://dx.doi.org/10.17814/mechanik.2016.7.220

STRESZCZENIE: Mimo problemów z ograniczaniem zagrożeń energetyka jądrowa jest wciąż uważana za mniej szkodliwą dla środowiska naturalnego niż energetyka oparta na paliwach kopalnych. W ciągu najbliższych 25 lat w Wielkiej Brytanii planowane jest otwarcie 16 elektrowni jądrowych. Stąd wynika potrzeba rozwoju technologii wykorzystywanych w tych nowoczesnych instalacjach. Stopy cyrkonu są szeroko stosowane na okładziny prętów paliwowych. Badania nad ich skrawalnością są jednak nieliczne, co tworzy lukę, którą pilnie należy wypełnić.